عالم پس از مرگ / «دوران جنینی» شبحی از رستاخیز!
حضرت آیتالله العظمی مکارم شیرازی؛ مجله مکتب اسلام، تیر1353، سال پانزدهم، شماره 7.
عالم پس از مرگ / «دوران جنینی» شبحی از رستاخیز!
- «يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنْ كُنْتُمْ فِي رَيْبٍ مِنَ الْبَعْثِ فَإِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِنْ تُرَابٍ ثُمَّ مِنْ نُطْفَةٍ ثُمَّ مِنْ عَلَقَةٍ ثُمَّ مِنْ مُضْغَةٍ مُخَلَّقَةٍ وَغَيْرِ مُخَلَّقَةٍ لِنُبَيِّنَ لَكُمْ ۚ وَنُقِرُّ فِي الْأَرْحَامِ مَا نَشَاءُ إِلَىٰ أَجَلٍ مُسَمًّى ثُمَّ نُخْرِجُكُمْ طِفْلًا...»؛ (ای مردم اگر در رستاخیز تردید دارید [بی جهت است؛ زیرا] ما شما را از خاک آفریدیم. سپس از نطفه، و از آن پس از خون بسته، و بعد از چیزی شبیه به گوشت جویده شده که قسمتی شکل یافته و بعضی شکل نیافته است؛ تا برای شما روشن سازیم. و آنچه را در عالم رحم هست تا مدت معینی قرار می دهیم، و سپس شما را به شکل کودک بیرون میآوریم...).(سوره حج، آیه 5)
عادت کردن و خو گرفتن به چیزی در عین اینکه بسیاری از مشکلات ما را حل میکند گاهی گمراه کننده است؛ زیرا: موضوع ساده ای را که قبلا ندیدهایم و بدان عادت نداریم برای ما مهم است. مثل اینکه دندان اسبی آنچنان نمو و رشد کند که از دهان او سر بیرون آورد، یا مرغی تخم خود را به صورت کروی یا مخروطی بگذارد که همه جا با آب و تاب از آن یاد میشود. اما موضوعات فوق العاده عجیب و اسرارآمیز که با آن خو گرفتهایم در نظر ما کاملا عادی است. مثلا: ما میشنویم فلان بانو فرزندی آورده؛ میگوئیم: انشاء الله مبارک است. اما هیچ فکر نمیکنیم در مدت این 9 ماه چه حوادث عجیب و دگرگون کننده ای در رحم او گذشته که صدها کتاب نمیتواند آن را روشن سازد.
ذره خاکی که از طریق گیاهان وارد بدن انسانی میشود و با وجود او آمیخته میگردد، بصورت سلول زنده ای در رحم زنی پیاده خواهد شد و با سلول ماده میآمیزد و تخمکی تشکیل میدهد که هیچ چیز ندارد. این موجود تک سلولی با سرعت سرسام آوری از طریق تصاعد هندسی در چند ماه به موجودی که هزاران میلیارد سلول دارد تبدیل میگردد. گویا یک اکیپ مجهز از نقاشان چیره دست در آن محیط تاریک و ظلمانی، شب و روز به نقاشی بر روی «آب» مشغولند و هر عده ای از این سلولها را به شکلی درآورده، و رنگ و قیافه و کیفیت خاصی به آن میبخشند.
دهها مهندس و تکنسین، فیزیک دان و شیمیدان، دست در کار ساختن دستگاههای فوق العاده ظریف و حساب شده آن هستند و از چند گرم آهن به اضافه چند گرم کلسیم و فسفر و کربن و... و مقدار زیادی آب، موجودی میسازند که بزرگترین مغزهای الکترونیکی و عظیمترین صنایع سنگین جهان، و حساسترین ابزارهای دقیق، و زیباترین تابلوهای دنیا از رقابت با آن عاجز است. جالب اینکه انسان پس از تولید یک حرکت آرام و تدریجی را که بیشتر شکل «تکامل کمی» دارد نه «کیفی» تعقیب میکند. حرکت او در محیط طوفانی رحم بسیار سریع و دگرگون کننده است و هر هفته بلکه هر روز پرده عجیبی را نشان می دهد. تحولات پی در پی و شگفت انگیز جنین در عالم خود به همان اندازه عجیب است که سنجاق کوچک و ساده ای با گذشت چند ماه تبدیل به هواپیمای بدون خلبانی گردد و پرواز کند!
هنگامی که جنین در مرحله «مورولا» قرار دارد و سلولهای آن همچون یک دانه توت بدون شكل مشخصی دور هم جمع شده اند، و هنگامی که به مرحله دوم یعنی مرحله «بلاستولا» میرسد و حفره تقسیم که سرآغاز تقسیم نواحی جنین میباشد پیدا میشود، و هنگامی که به مرحله سوم یعنی «گاسترولا» میرسد و جنین دو جداره میگردد، و نیز در مرحله چهارم که مرحله «مزدورم» است سه پوسته میشود. در تمام این مراحل سلولهای جنین کاملا باهم شبیه هستند و اثری از اعضای مختلف انسانی در آن وجود ندارد.
اما ناگهان در پوسته های سه گانه تغییراتی پیدا شده و شکلشان متناسب با کاری که باید انجام دهند تغییر می یابد و اعضای بدن جوانه میزنند. هیچکس نمیداند تحت چه شرایطی این تغییرات ناگهانی در سلولهای کاملا مشابه پیدا میشود و اسرار آن مانند بسیاری دیگر از اسرار جنین مکتوم است و تمام این مراحل پی درپی در محیطی صورت میگیرد که هیچگونه دسترسی به آن نیست و کاملا تحت کنترل نیروی داخلی بدن قرار دارد.
قرآن مجید به آنها که عالم پس از مرگ و نوسازی حیات و پیدایش زندگی نوین را محال یا مشکل می پندارند میگوید: این دگرگونی های سریع و تبدیل یک قطره کوچک آب به یک انسان کامل هرگونه تردیدی را در این زمینه نفی میکند. در حقیقت رستاخیز مردگان چیزی بالاتر از این نخواهد بود، بنابراین چگونه ممکن است کسی عالم جنین را ببیند و باز در امکان رستاخیز شک کند.
آیهای که در آغاز سخن ذکر شد، نخست اشاره به تبدیل خاک به موجود زنده که آن خود یک جهش بزرگ است میکند؛ و سپس اشاره به مراحل گوناگون جنین که همه جهشهای پی در پی محسوب میگردند مینماید و منکران رستاخیز را به بررسی این مسائل دعوت میکند. آن هم در عصری که جنینشناسی نه به صورت علم مستقلی بود و نه حتی جزء یکی از علوم، و تنها اطلاعات بسیار ناقصی درباره آن در اختیار دانشمندان آن زمان -آن هم نه در محیط حجاز- قرار داشت.
تعبیر قرآن، در آیه بالا از قیامت به «بعث» گویا اشاره لطیفی به معنی «جهش» باشد که در رستاخیز همانند دنیای رحم صورت میگیرد. و این یکی از طرق انتخابی قرآن برای آشنا ساختن مردم به مسأله «رستاخیز» است.
* * *
شبح رستاخیز
حقیقت این است که اگر بنا باشد شبحی از رستاخیز را در نظر مجسم سازیم و آن را با وضع زندگی این جهان مقایسه کنیم بهترین راه آن همین است که فکر کنیم انسانی در عالم جنین به سرحد عقل و شعور رسیده و درباره مراحل بعد از تولد اندیشه میکند؛ او همین قدر از قرائن مختلف درمییابد که:
1. محیط رحم بسیار محدود، مواهب آن ناچیز، امکانات آن کم و دوران آن کوتاه است؛ همانند محیط این جهان که در برابر عالم پس از مرگ کوچک، محدود، کوتاه مدت و ناچیز میباشد.
2. دوران جنینی یک دوران آمادگی و ورزیدگی برای قدم گذاردن در محیط وسیعتر و بزرگتری همچون این جهان است؛ نه یک دوران زندگی ایده آل. همچنین دوران زندگی این جهان یک دوران زندگی آمادگی برای زندگی جاویدان جهان دیگر است.
3. زندگی برای جنین آمیخته با انواع مشکلات و فشارهاست؛ همانطور که زندگی این جهان در برابر زندگی جهان دیگر توأم با ناراحتی های مختلف است.
پایان مقاله
پیشنهاد برای مطالعه: «رستاخیز» در تجلیگاه فطرت
تا کنون هیچ نظری برای این مطلب درج نشده است.