ظهور نکردن امام موعود شیعه با وجود تشکیل حکومتهای شیعی!

اگر علت غیبت امام زمان شعیان ترس از حکومت های ستمگر است، چرا با وجود قدرت گرفتن شیعیان در دوره هایی مثل حکومت آل بویه، صفویان و جمهوری اسلامی ظهور نمی کند؟!

مصونیت امام زمان(عج) از خطر گزندهای دشمنان و ستمکاران فقط یکی از دلایل غیبت حضرت شان است، اما این غیبت حکمت های دیگری نیز دارد که مهم ترین آنها آمادگی روانی و اجتماعی و فرهنگی جامعه بشری برای ظهور و برپایی حکومت عدل جهانی است. یعنی احساس یأس از تمامی مکاتب انسانی و غیروحیانی و احساس نیاز به نوع دیگری از حکومت. به عبارت دیگر یکی از حکمت های غیبت مهدی موعود(عج) ذخیره یک حجت الهی برای تحقق یافتن تام و کامل اراده خداوند در سراسر جهان است. آنچه برای تحقق این امر لازم است آمادگی در سطح وسیع و جهانی است نه در حد حکومت محلی و محدود شیعه. حضرت مهدی(عج) قرار است اسلام را فراگیر و عدل را در سراسر جهان حاکم کند.

تناقض شيعه در اعتماد و عدم اعتماد به دو قول درباره تولد مهدی موعود!

شیعه سخن جعفر برادر حسن عسكرى را درباره فرزند نداشتن برادرش قبول نمی کند، چون او را معصوم نمی داند؛ ولی ادعای عثمان بن سعيد را که او هم معصوم نیست قبول دارد؛ اين تناقض چه توجیهی دارد؟!

اولا: قضاوت شیعه درباره نپذیرفتن ادعاهای جعفر و پذیرفتن سخنان عثمان بن سعید ربطی به موضوع «عصمت» ندارد و هیچ کدام از این دو معصوم نیستند. در چنین حالتی باید به وضعیت این دو در «عدالت» یا عدم عدالت رجوع کرد. منابع تاریخی و رجالی گواهی می دهند که جعفر شخصیتی منحرف و غیرقابل اعتماد و در مقابل عثمان شخصیتی مورد اعتماد معصومین بوده است.
ثانیا: غیر از روایت عثمان بن سعید، روایات وارده درباره مهدویت - حتی از منابع اهل سنت - آن قدر زیادند که هر کسی را در ایمان به این آموزه مجاب می کند. روایات زیادی در منابع شیعه دیدار عده ای از شیعیان و اصحاب خاص امام حسن عسکری(ع) را با حضرت مهدی(عج) گزارش می کنند.

حضرت مهدی(عج) و «نوّاب خاصه‌»

گزارشات تاريخی در مساله «نوّاب خاص» امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشريف) چه می گويند؟

با رحلت امام حسن عسکری(ع) در سال 260، غیبت صغری شروع شد و تا رحلت آخرین نایب امام زمان(ع) در سال 329 ادامه داشت و پس از آن غیبت کبری آغاز گردید. در دوره غیبت صغری، امام زمان(ع) از طریق چهار نفر نایبان خاص خودش به نام های «عثمان بن سعید عمری»، «محمد بن عثمان عمری‌»، «حسین بن روح‌» و «علی بن محمد سمری» با شیعیان در ارتباط بود و امور آنان را حلّ و فصل می کرد، که این امور، علاوه بر مسائل مالی، شامل مسائل عقیدتی و فقهی نیز می شد.

اقدامات «نُوّاب خاصه» در ارتباط با شيعيان

«نُوّاب خاصه» در جهت رفع مشكلات و نيازهای معنوی شيعيان چه اقداماتی انجام می دادند؟

نُوّاب خاصه در جهت رفع مشكلات و نيازهای معنوي شيعيان چند اقدام مهم انجام دادند: تلاش در جهت مبارزه با غُلات، از ميان بردن شک و تردیدهای موجود درباره وجود مقدس امام زمان(عج)، انتقال ارتباط مردم با امام(عح) از شكل تماس مستقیم وکلا به سوی ارتباط از طريق نايبان خاص و پنهان نگه داشتن مشخصات امام زمان(عج).

مساله كتمان نام مبارك امام زمان(عج)

آيا دستور به كتمان نام مبارك امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشريف) يك امر مقطعی بوده يا دستوری براي تمام طول غيبت كبری است؟

روايات زيادی بر این مطلب دلالت دارد كه افشای نام مقدس حضرت مهدی(عج) در دوره غیبت ‌روا نیست؛ اما آيا این رویه یک اقدام سیاسی مقطعی بوده یا این که نام بردن از آن حضرت تا زمان ظهور وی، همچنان بر حرمت باقی خواهد ماند؟ منشأ اختلاف نظرهایی میان فقها و مورخان گشته است. از پاره ای روایات، فهمیده می شود که مشکلات سیاسی، انگیزه عدم جواز تسمیه در آن دوره بوده است؛ چرا كه اگر نام حضرت فاش می شد تحت تعقیب حكومت قرار می گرفت.

سير نفوذ شيعيان در دستگاه حاكمه تا دوران نُوّاب خاصه

سير نفوذ شيعيان در دستگاه حاكمه تا دوران نُوّاب خاصه چگونه در گزارشات تاريخی منعکس شده است؟

اولین مرحله از نفوذ شیعه در حكومت عباسی به شكل یک جریان قوی، ماجرای ولایتعهدی امام رضا(ع) است؛ اما پیش از آن نیز «علی بن یقطین» با اذن امام کاظم(ع) وارد دستگاه عباسی شد. در زمان مقتدر عباسی بسیاری از شیعیان برجسته دارای مشاغل حکومتی و اداری شدند، مانند فرمانروايي «بحرين» براي «حکم بن علیا»، وزارت براي «محمد بن اسماعیل بن بزیع» و «احمد بن حمزه»، قضاوت «كوفه» براي «نوح بن دراج» و ... . نكته قابل تأمّل این که شیعه از یک سو حکومت عباسیان را نامشروع می دانست و از سوی دیگر در حکومت آنها تا حد وزارت به کار می پرداخت.

وجه تمایز «ملاقات» در عصر غيبت «صغری» و «كبری»؟!

تفاوت بین دوره «غيبت صغری» با عصر «غيبت كبری» در رابطه با نحوه «ملاقات» با امام زمان(عج) چيست؟

در دوره «غيبت صغری»، امام زمان(عج) به كلى از ديده ها پنهان نبود؛ بلكه با وكلا و سفيران خاصش در تماس بوده و گاهى سفيران آن حضرت، ملاقات برخى از افراد را با ایشان ترتيب مى دادند؛ ولى در عصر «غيبت كبری» ملاقات ها به اين نحو سازماندهى نشده است؛ بلكه در صورت ضرورت خود حضرت به ديدار برخى آمده و آنها از وجود حضرت بهره مند مى شوند.

امکان شناخت امام زمان(عج) در عصر غیبت؟!

آیا ممکن است کسی در ملاقاتش با حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه) در عصر غیبت ایشان را بشناسد؟

مطابق قواعد عامّه در مورد غيبت حضرت مهدى(عج)، كه حفظ حضرت از دشمنان است، كسى نمي تواند ایشان را بشناسد، جز افراد خاصی كه از دوستداران آن حضرت به شمار مى آيند؛ همان گونه كه مطابق برخى از روايات، هميشه سى نفر از یاران خاصّ با حضرت به سر مى برند.

تبيين مسأله «غیبت» توسط دانشمندان شيعه

علما و دانشمندان شيعه چگونه مسأله «غیبت» را براي شيعيان تبيين نمودند؟

مسأله «غیبت»، به سادگی برای جامعه شیعه حل نشده و در دهه های پایانی قرن سوم و چهارم، مشکلات زیادی در جامعه شیعه به وجود آورد. همین امر باعث شد تا علمای شیعه به تفصیل درباره مسأله غیبت تحقيق كرده و ابعاد آن را روشن سازند كه از جمله آنها می توان به «محمد بن بحر رهنی»، «شیخ صدوق»، «شيخ طوسی»، «محمد بن ابراهیم نعمانی»، «شیخ مفید» و دیگران اشاره كرد.

زمینه سازی «غیبت» توسط پیامبر(ص) و ائمه(ع)

پیامبر اكرم(صلّی اللّه علیه و آله) و ائمه اطهار(عليهم السلام) چگونه با زمينه سازی درباره مسئله «غيبت» به فهم و ادراك شيعيان از اين مساله كمك نمودند؟

درباره غیبت و قیام حضرت حجّت(ع) روایات زیادی از رسول خدا(ص) و امامان معصوم(ع) در دسترس مردم قرار گرفته است. نگاهی به انبوه این روایات نشانگر آن است که این مسأله از دید معصومان دور نمانده و همه آن بزرگواران بر آن تأکید ورزیده اند. گذشته از احادیث رسول خدا(ص) در این زمینه، هر کدام از امامان(ع) روایاتی درباره جنبه های مختلف مسأله غیبت و مهدویت و همچنین تعیین مصداق مورد نظر آن بيان كرده اند که در مجموع بیش از ششصد حدیث می شود.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمامُ علىٌّ(عليه السلام)

إنّ لکلٍّ أجلا لا يَعْدُوهُ

براى هر چيز مدّتى است که از آن تجاوز نمى کند

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 46