ایراد عمده بر کار شورشیان عليه «عثمان»

ایراد عمده اي كه بر کار شورشیان عليه «عثمان» وجود داشت چه بود؟

ایراد عمده کار شورشیان بر ضد «عثمان» این بود که خارج از محور قوانین قضایی اسلام، به طور خودسرانه عمل کردند. شایسته بود قبل از آنکه از طرف قشرهای پایین جامعه شورشی علیه عثمان انجام شود، بزرگان صحابه از مهاجرین و انصار، او را محاکمه می کردند تا کار به دست توده مردم نیفتد. بنابراین فرمایش امام(ع) در خطبه 168 «نهج البلاغه» که می فرماید: «اگر اوضاع آرام شود، من متخلفان را کیفر خواهم داد» کاملاً حساب شده و هماهنگ با قوانین قضایی اسلام است.

علت تأخیر امام علی(ع) در مجازات قاتلان «عثمان»

علت تأخیر امام علي(ع) در مجازات قاتلان «عثمان» چه بود؟

امام علي(ع) درباره علت تأخير در مجازات قاتلان عثمان مي فرمايد: «در شرایط فعلی قدرت بر این کار ندارم، آنان بر قدرت خويش باقى و بر ما مسلّط، و ما بر آنها سلطه اى نداريم ... اين گروه پشتيبان هايى دارند و اگر حركتى صورت گيرد مردم به چند گروه تقسيم مى شوند؛ گروهى با شما، گروهي عليه شما و گروه سوّمى نه با شما هستند نه با آنها، پس صبر كنيد تا مردم آرام گيرند ... كارى نكنيد كه قدرت ما را تضعيف كند و شوكت ما را بريزد و سستى و ذلّت به بار آورد، من جايي كه ممكن است خويشتندارى مى كنم؛ امّا اگر نشد آخرين راه داغ كردن و سوزاندن [محل زخم] است!».

نقش معاویه در قتل عثمان از دیدگاه ابن عباس!

ابن عباس چگونه معاویه را در قتل عثمان مؤثر مى داند؟!

در نامه ابن عبّاس به معاویه آمده است: «...به خدا سوگند مى خورم، که تو دوستدار هلاکتش بودى و مردمت را از کمکش باز داشته بودى، با آن که فریاد کمک خواهى اش به تو رسیده بود و از تو یارى مى جست و تو اعتنایى نکردى تا همان گونه که مى خواستى، کشته شد. تو مى دانستى که مردم، ما را با تو برابر نمى نهند. از این رو مرگ عثمان را دستاویز خود قرار دادى و خونش را به گردن ما انداختى و پس از آن، پیوسته بالا و پایین کردى و با نابخردان، در حقّ ما ستیزه نمودى تا به آنچه خواستى رسیدى...».

نقش معاویه در قتل عثمان از دیدگاه امیرالمؤمنین(ع)

امیرالمؤمنین(علیه السلام) چگونه معاویه را در قتل عثمان مؤثر مى داند؟!

امام علی(ع) در نامه ای به معاویه، نقش وی را در قتل عثمان، بازگو کرده و مى فرماید: «به خدا سوگند، کسى جز تو پسر عمویت را نکشت و من امید دارم که تو را با گناهى همچون او و خطایى بزرگ تر از خطاى او ، به وى ملحق کنم». هم چنین امام(ع) در ادامه نامه مى فرماید: «امّا پرگویى ات درباره عثمان و کشندگان وى: تو عثمان را هنگامى یارى کردى که به سود خودت بود و آن گاه که به سود او و نه تو بود، او را وا نهادى. و السلام».

پیش بینی قتل «عثمان» از سوي امام علي(ع)

آیا امام علي(علیه السلام) قتل «عثمان» را پیش بینی فرموده بود؟

حوادث مربوط به عثمان و قتل او، غير منتظره نبود؛ زيرا هر شخصِ هوشيارى پيش بينى مى كرد اين حكومت فاميلى كه همه مقدّرات يك كشور پهناور را به دست يك قوم و فاميل بسپارد پايدار نخواهد ماند و نطفه يك شورش و قيام عمومى را در دل خود پرورش مى دهد و اين يك سنت الهى در تمام طول تاريخ است. تعبیرات امام علی(ع) در «نهج البلاغه» نیز به این امر اشاره دارد: «خداوند گروهى را به گروه ديگر مبدّل ساخت و روزگار ديگرى را به جاى روزگار موجود نشاند و ما از پيش در انتظار دگرگونى هايى بوديم [و آن را پیش بینی می کردیم]؛ همچون كسى كه در خشكسالى در انتظار باران باشد».

هشدار امام علي(ع) درباره آينده «عثمان»

امام علي(ع) درباره آينده «عثمان» چه هشداري داده است؟

امام علي(ع) در خطبه 164 درباره آينده عثمان چنين هشدار مي دهد: «من تو را به خدا سوگند مى دهم نكند تو همان پيشواى مقتولِ اين امّت باشى! چرا كه گفته مى شد [پيغمبر اكرم(ص) مى فرمود]: در اين امّت، پيشوايى به قتل مى رسد كه بعد از آن درهاى كشتار و جنگ به روى اين امت تا قيامت گشوده خواهد شد!». و اين همان پيش بينى دقيقى است كه پيامبر(ص) فرموده بود. مظالم و ستم ها سبب كشته شدن عثمان گشت و به دنبال آن و به بهانه خون عثمان، جنگها و جدال هاى عظيمى به وقوع پيوست و آثار و تبعات آن را حتى در عصر خود مشاهده مى كنيم.

واکنش عایشه به بیعت مردم با على(ع) پس از قتل عثمان

عایشه پس از شنیدن خبر بیعت مردم با على(علیه السلام) چه واکنشى از خود نشان داد؟

عایشه در راه بازگشت از مکه، وقتی از عبد بن ام کلاب شنید که عثمان را کشتند و بر على بن ابى طالب اتّفاق کردند، گفت: اگر کار براى سَرورت به انجام رسد، خدا کند که این آسمان بر این زمین فرود آید! مرا باز گردانید!، مرا باز گردانید. آن گاه به سوى مکّه باز گشت و گفت: به خدا سوگند، عثمان مظلومانه کشته شد. به خدا سوگند، به خونخواهى اش برمى خیزم. ابن ام کلاب گفت: براى چه؟ به خدا سوگند، تو نخستین کسى هستى که سخن خود را تغییر مى دهى و تو بودى که مى گفتى: پیر خرفت را بکشید که کافر شده است.

نقش طلحه و زبیر در قتل عثمان در بیان ابن عباس

ابن عباس درباره نقش طلحه و زبیر در قتل عثمان چه بیانى دارد؟

ابن عبّاس در نامه اى خطاب به معاویه، نقش طلحه و زبیر در قتل عثمان را بازگو کرده و می نویسد: «و امّا طلحه و زبیر پس آن دو علیه او سپاهى گرد آوردند و گلوى او را تنگ کردند سپس خارج شدند و بیعت را شکستند و خواهان پادشاهى شدند پس ما با آن دو به خاطر پیمان شکنى جنگیدیم چنانکه با تو به خاطر تجاوز جنگ کردیم».

نقش عمرو عاص در قتل عثمان

چرا و چگونه عمرو عاص مردم را علیه عثمان مى شوراند؟!

عمرو بن عاص که کارگزار عثمان در مصر بود؛ وقتی عثمان او را برکنار کرد، کینه او را به دل گرفت. عمرو گاه على(ع) را بر ضدّ عثمان تحریک مى نمود و گاه زبیر و گاه طلحه را. او بر سر راه حاجیان مى ایستاد و خلافکارى هاى عثمان را به آنان مى گفت. او در فلسطین وقتی شنید عثمان کشته شده گفت: من ابو عبد الله هستم. وقتى دملى را بخراشم، بازش مى کنم! من آن قدر بر ضد او تحریک کردم که حتى چوپان گله بر سر کوه را بر او شوراندم.

موضع عمار نسبت به قتل عثمان

عمار چه واکنشى نسبت به قتل عثمان در برابر مدعیان خونخواهى او از خود نشان داد؟!

عمّار در روز صفّین می گفت: «اى بندگان خدا! با من بیایید به سوى گروهى برویم که مدّعى هستند خونخواه کسى هستند که به خود ظلم کرد، و به غیر آنچه در کتاب خدا بود بر بندگان حکم مى راند، و او را افراد صالحى که منکر عدوان بودند کشتند». او می گفت: «هیچ چیز قلب مرا به درد نیاورد که برایم با اهمّیت تر از این باشد که عثمان را از قبرش بیرون نیاوردیم و او را آتش نزدیم».

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قال ابي عبدالله (عليه السلام)

النَّظَرُ إِلَى الْکَعْبَةِ عِبَادَةٌ، وَ النَّظَرُ إِلَى الْوَالِدَيْنِ عِبَادَةٌ، وَ النَّظَرُ إِلَى الاِْمَامِ عِبَادَةٌ.

نگاه به کعبه عبادت است، نگاه به پدر و مادر عبادت است، و نگاه به ]چهره[ امام عبادت است.

کافى: 4/240/50