ابن تيميه 23 مطلب

شهادت حضرت زهرا(س) در منابع اهل سنّت

آیا شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) را می توان از منابع اهل سنّت اثبات کرد؟

در منابع اهل سنت گزارش های فراوانی درباره حوادثی که بعد از وفات رسول خدا(ص) بر حضرت زهرا(س) و حضرت علی(ع) گذشت وجود دارد. برای مثال منابعی مانند المصنف، تاریخ طبری، الامامه و السياسه، العقد الفرید، الاستیعاب، شرح نهج البلاغة ابن ابی الحدید، مختصر اخبار البشر، مسند فاطمه و کنز العمال، از تهدید عمربن خطاب به آتش زدن خانه حضرت زهرا(س) در صورت امتناع حضرت علی(ع)از بیعت با ابوبکر حکایت دارند. برخی منابع دیگر مانند فرائدالسمطين، الامامه و السياسه، میزن الإعتدال و شرح نهج البلاغه صریحا از هجوم و ضرباتی که بر پیکر مطهر حضرت زهرا(س) در آن هجوم وارد آمد سخن می گویند. به هر حال انعکاس چنین حقایقی را درباره این واقعه دردناک، در منابع اهل سنت نمی توان انکار کرد. واقعیتی که پشیمانی خلیفه اول را از ارتکاب آن در پی داشت و این پشیمانی در بسیاری از منابع اهل سنت، مانند تاریخ طبری، مروج الذهب، كنز العمال، المعجم الکبیر، مختصر تاریخ دمشق، مجمع الزوائد و لسان المیزان و... ثبت شده است.

«انتظار» اعتقادی اسلامی یا تفکّری وارداتی؟

آیا «ظهور مصلح بزرگ» اعتقادی اسلامی است یا تفکّری وارداتی؟

متون معروف اسلامى نشان مى دهد كه اميد و انتظار صلح و عدالت جهانى در پرتو قيام يك مرد انقلابی، موضوعی است كه در متن تعالیم پيامبر(ص) قرار داشته است. این روايات چنان است كه هيچ محقّق اسلامى، نمى تواند «تواتر» آن را انكار كند. تاكنون كتاب هاى زيادى از طرف دانشمندان شيعه و اهل تسنّن در اين زمينه نوشته شده و نويسندگان آنها متّفقا صحّت احاديث مربوط به مصلح جهانى را پذيرفته اند، و تنها افراد بسيار معدودى مانند «ابن خلدون» و «احمد امين مصرى» در صدور اين اخبار از پيامبر(ص) ترديد كرده اند. بنابراين عقيده به «ظهور مصلح بزرگ» اعتقادي اسلامي است و نمي توان آن را تفكّري وارداتي دانست.

العِبَر فى خَبَر من غَبَر

معرفی کتاب «العِبَر فى خَبَر من غَبَر»

«العِبَر فى خَبَر من غَبَر» کتابى است بسیار مهم در زمینه تاریخ اسلام و ذکر وفیات علماى اسلام که توسط شمس الدین ابوعبدالله محمد بن احمدبن عثمان ذهبى (673-748 ق) به نگارش درآمده است. این کتاب بنابه گفته عده اى از محققان به عنوان خلاصه اى براى کتاب تاریخ الاسلام تلقى شده است. به طورى که او در این کتاب فقط مهم ترین حوادث و تاریخ وفات مهم ترین شخصیت هاى جهان اسلام را ذکر کرده است. ذهبى که دوست و شاگرد متعصب «ابن تیمیه» بود و به شدت تحت تاثیر عقاید و ادعاهاى واهى وى قرار داشت، شخصى سلفى مسلک بود و از این جهت لجاجت و کینه توزى شدیدى نسبت به شیعیان و عقاید شیعه و حتى تاریخ شیعه داشت. او بر اساس این لجاجت بود که در کتاب هاى خود به راویان شیعه اهانت می کرد. در نقل هاى تاریخى مربوط به صدر اسلام هیچ یک از وقایع مهمى را که به ولایت على بن ابى طالب(ع) مربوط مى شد، نقل نکرده است؛ مثل واقعه لیله المبیت، واقعه انذار عشیره، واقعه غدیر که از مهم ترین وقایع تاریخ و سیره نبى اکرم(ص) مى باشد. حتى در ذکر واقعه عاشورااز وقایع سال شصت و یکم هجرت نبوى، ماجراى شهادت امام حسین(ع) را به عنوان سرپیچى ایشان از فرمان یزید و فریفته شدن به نامه هاى اهل کوفه یاد کرده و هیچ سخنى درباره فجایع یزید و یزیدیان در حق سید الشهداء(علیه السلام) و خاندان نبى اکرم(ص) به میان نیاورده است!

میزان الاعتدال

معرفی کتاب «میزان الاعتدال»

کتاب «میزان الاعتدال فى نقد الرجال» از کتاب هاى مهم اهل سنت در زمینه شناخت صحابه و طبقات راویان حدیث به ویژه راویان ضعیف به شمار مى رود و توسط شمس الدین ابوعبدالله محمد بن احمد بن عثمان ذهبى (673-748 ق) تالیف شده است. ذهبى سلفى مذهب بوده و دوست نزدیک و پیرو متعصب ابن تیمیه به شمار مى رود، از این جهت مخالف و دشمن سرسخت شیعیان و عقاید شیع امامیه است. و تعابیر بسیار تند و شدید اللحنى براى تضعیف آنها به کار برده است. این کتاب از منابع بسیار مهم اهل سنت در جرح و تضعیف راویان و علماى شیعه به شمار مى رود و براى علماى شیعه نیز داراى اهمیت فراوان است. زیرا صدق گفتار بسیارى از راویان و علماى تراز اول تاریخ تشیع را تایید و اثبات کرده است.

منهاج السنة النبویة

معرفی کتاب «منهاج السنه النبویه»

 کتاب «منهاج السنه النبویه» از مهم ترین منابع سلفیّون و وهابیون در عقاید به شمار مى رود و توسط ابوالعباس احمد بن عبد الحلیم بن تیمیه حرّانى (661-728 ق) نوشته شده است. همان گونه که خودش در مقدمه کتاب اظهار کرده، آن را به عنوان ردّیه و ابطالى بر کتاب «منهاج الکرامه فى معرفه الامامه» تالیف علامه حلى (648-726) نوشته است. نام اصلى کتاب عبارت است از «منهاج السنه النبویه فى الرد على الشیعه القدریه». او که حنبلى مذهب (در فقه) و حشْویه مسلک (در عقاید) بود، عقاید خود را به بزرگان متقدم اشاعره نسبت داده است. او در این کتاب و سایر آثار خود بر ضد شیعه و اهل بیت پیامبر(علیهم السلام) سخن گفته و به عقاید شیعه تاخته است. ابن تیمیه معتقد است: نویسندگان صحاح سته - مثل بخاری که کتابش سرقت ادبی است - مهم ترین شخصیت هاى تاریخ اسلام هستند و حتى ائمه شیعه هم باید از آنها پیروى کنند!!! اما با این همه تاکید و اهمیت دادن به نویسندگان صحاح، وى احادیث صحیحى را که آنان درباره امامت دوازده نور پاک نقل کرده اند به هیچ وجه نمى پذیرد!

سیر أعلام النبلاء

معرفی کتاب «سیر اعلام النبلاء»

کتاب «سیر اعلام النبلاء» توسط شمس الدین ابوعبدالله محمد بن احمد بن عثمان ذهبى (673-748 ق) نگاشته شده است و از منابع مهم اهل سنت در زمینه صحابه شناسى، سیره شناسى و شناخت رجال و طبقات راویان احادیث نبوى به شمار مى رود و مورد توجه بسیارى از سیره نویسان و مورخان پس از وى واقع شده است. این کتاب با نام هاى مختلفى در میان علما شناخته شده است. اما عنوان اصلى کتاب که در نسخه هاى عصر مولف موجود است همان «سیر اعلام النبلاء» مى باشد. ذهبى از جمله معدود دانشمندانى است که از آثار علمى دانشمندان شیعه به ویژه در زمینه تاریخ و تراجم استفاده کرده و بخش هاى عمده اى از آثار، آنان را نقل کرده است. و با توجه به مفقود بودن این آثار مى توان لااقل بخشى از محتواى آنها را از کتاب هاى ذهبى استخراج و استفاده کرد. ذهبى از نزدیک ترین دوستان و مریدان ابن تیمیه بوده و بر همین اساس کینه توزى ها و دشمنى هاى خاص با شیعیان و عقاید شیعه داشت؛ او اصطلاحاتى را در ردّ و تضعیف راویان شیعه ذکر کرده که مورد توجه علماى اهل سنت واقع شده است. برخى از این تعابیر عبارتند از: متهمٌ فى دینه، قلیل الدین، متروکٌ، دجّالٌ، کذّابٌ و مجهولٌ. البته او على رغم چنین رفتارى که با شخصیت ها و علماى شیعه داشته، آثار علماى شیعه را در ردیف منابع دست اول خود براى تدوین کتاب هایش قرار داد و حتى از علماى برجسته شیعه تجلیل و تمجید فراوانى به عمل آورده است. کتاب هاى ذهبى براى محققان و علماى شیعه از چند نظر داراى اهمیت است که وجود مطالب و احادیث شیعه در آثار وى از این قبیل است.
 

معرفی ابن تیمیه

ابن تیمیه که بود؟

ابوالعباس تقى الدین احمد بن عبدالحلیم بن عبدالسلام حرانى دمشقى حنبلى ابن تیمیه (661-728 ق)، در حرّان به دنیا آمد و پدرش او را به دمشق برد و در همانجا رشد و شهرت یافت. او یکى از جنجال آفرین ترین شخصیت هاى دینى اهل سنت به شمار مى رود، او به سبب یک فتواى نادرست، به مصر تبعید شده و زندانى گشت و پس از آزادى به اسکندریه رفته و سپس به دمشق بازگشت. در دمشق نیز به دلیل مطالب نادرستى که اشاعه مى کرد، چندین بار بازداشت شد و در نهایت امر نیز در زندان در گذشت. بدون اینکه فلسفه و کلام را نزد اساتید معروف و برجسته حکمت آموخته باشد، در مسائل این دو دانش نیز از جمله متحجران دوران گشته بود و همه مطالب و نظرات بزرگان حکمت را نقد و ابطال کرده است! او در یارى و استحکام بخشیدن مذهب سلفیه بسیار تلاش کرد و سرآمد سلفیان و وهابیون کج فهم گشت و بسیارى از عقاید نادرست و بدعت‌ها را بر ضد شیعه امامی و اثنى عشرى رواج داد. کتاب هاى گمراه کننده او از مهم ترین منابع وهابیون امروزى براى مخالفت و کینه توزى با شیعیان و عقاید الهى و پاک آنان مى باشد. ابن تیمیه داراى نظرات عجیب و غریبى در مسائل مختلف اسلامى بود که هیچ سابقه اى در تاریخ اسلام حتی در میان اهل سنت نداشت و اگر هم سابقه داشته است، از جمله نظرات مردود و نادرست تلقى شده بود؛ به طورى که برخى از دانشمندان اهل سنت نیز از چنین بدعت هایى در تعجب مانده اند.

علماي اهل سنت و احادیث «مهدویّت»

چه کسانی از علماي اهل سنت قائل به صحت احادیث «مهدوّیت» شده اند؟

گروهى از علماى اهل سنت به صحت يا حسن بودن احاديث مهدى(عج) تصريح نموده و برخى نيز به تواتر آن اعتراف دارند. به عنوان نمونه مي توان به ترمذى در الجامع الصحيح، حاكم نيشابورى در المستدرك على الصحيحين، ابن اثير در النهاية، قرطبى در التذكرة، ابن حجر عسقلانى در تهذيب التهذيب و ... اشاره كرد.

زاد المعاد

معرفی کتاب «زاد المعاد»

کتاب زاد المعاد فی هدى خیر العباد توسط شمس الدین ابو عبدالله محمد بن ابى بکر دمشقى معروف به ابن قیم جوزى (691- 751ق) نوشته شده است.ابن قیم شاگرد بسیار متعصب ابن تیمیه بود و در کتاب‌های خود به انعکاس گسترده و شرح نظرات استادش پرداخته است. زاد المعاد یکى از مهم ترین منابع و مستندات وهابیان براى انهدام و ویران کردنِ مشاهد و حرم هاى اهل بیت در عربستان و سایر کشورهاى اسلامى مثل عراق مى باشد. در جاى جاى مقدمه کتاب بر مبانى و اصول تشیع با نام توهم و قول مردود تاخته و آن را مردود دانسته است. وى هیچ سخنى از جایگاه على بن ابى طالب در حیات پیامبر به میان نیاورده و حتى در مواردى به امیرالمومنین(ع) جسارت کرده و گفته است که این مطلب استنباط على بن ابى طالب است، اما از نظر ما ناصواب است. ابن قیم بیشتر مطالب کتاب را از نظر خودش نگاشته و در بسیارى از موارد، هیچ سند تاریخى یا روایى ارائه نکرده است و هر گاه در صدد مستند نشان دادن سخن خود بوده به طور کلى و بدون ذکر دقیق روایت یا مطلب به یکى از منابع معتبر مثل صحاح سته ارجاع داده و در کمتر موردى روایت یا مطلبش را نقل کرده است. مطالب ابن قیم در کتاب زاد المعاد و سایر کتاب‌هایش مورد انتقاد، و رد و ابطال بسیارى از علماى برجسته اهل سنت مثل آلوسى، یوسف نهبانى، و شیخ محمد عبده قرار گرفته و ردّیه هایى بر این کتاب نوشته شده است.

تذکرة الحفّاظ

معرفی کتاب «تذکره الحفّاظ»

این کتاب که یکى از مهم ترین منابع اهل سنت در شناخت راویان احادیث مى باشد، توسط محمد بن احمد بن عثمان ابوعبدالله شمس الدین ذهبى(673-748ق) نوشته شد. ذهبى راویان احادیث نبوى را در این کتاب در بیست و یک طبقه مورد بررسى و گزارش قرار داده و شرح حال حدود یک هزار و یکصد و هفتاد و شش راوى را در ذیل این طبقات نوشته است. با توجه به ارتباط نزدیکى که ذهبى با ابن تیمیه داشت، به شدت از ابن تیمیه پیروى کرده و لجاجت و عناد خاصى نسبت به شیعیان و عقاید شیعه اظهار کرده است؛ او در همه کتاب هاى خود این خط مشى را در پیش گرفته و تعابیر بسیار تند و شدیدى را در نقد و تضعیف راویان شیعه به کار برده است. على رغم  کینه ورزى بر ضد شیعه، به نقل احادیث راویان و شرح احوال رجالى از شیعه پرداخته و نیز از منابع مهم تاریخى و رجالى آنان بهره برده است.
 

 

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمامُ علىٌّ(عليه السلام)

مَن عَمَّر دارَ إقامتِهِ فَهُوَ العاقلُ

کسى که خانه ماندگارى خود را آباد سازد، خردمند است

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 54