«ازدواج مسیار» و شباهت آن با «ازدواج موقت»

«ازدواج مسیار» چیست؟ و چه شباهتی با «ازدواج موقت» دارد؟

منكران ازدواج موقّت كه غالباً برادران اهل سنّت هستند به نوعى از ازدواج تن در داده اند و آن را «ازدواج مسيار» ناميده اند، به اين ترتيب كه اجازه مى دهند فرد نيازمند به ازدواج، با زنى ازدواج دائم كند در حالى كه قصد دارد بعد از مدّت كوتاهى او را طلاق دهد و با او شرط مى كند كه نه حقّ نفقه داشته باشد و نه شب خوابى و نه ارث! يعنى دقيقاً شبيه ازدواج موقّت، با اين تفاوت كه در اين جا با طلاق از هم جدا مى شوند و در ازدواج موقّت با بخشيدن باقيمانده مدّت يا سرآمدن مدّت و هر دو از آغاز، زمان محدودى را در نظر دارند.

تکلیف فرزندان حاصل از «ازدواج موقت»

فرزندان حاصل از «ازدواج موقت» چه وضعیتی خواهند داشت و تکلیفشان چه می شود؟

فرزندان حاصل از ازدواج موقت هيچ گونه تفاوتى با فرزندان ازدواج دائم ندارند و مشمول تمام حمايت هاى شرعى و قانونى يك فرزند عادى هستند؛ مخصوصاً با ثبت مشخصات مرد و زن در دفاتر مخصوص و تنظيم عقدنامه، چنين فرزندانى نه دچار بلاتكليفى مي شوند و نه گرفتار سرگردانى. از نظر قوانين اسلامى هيچ مانعى ندارد طرفين در صورت تمايل به نخواستن فرزند با وسايلى از انعقاد نطفه جلوگيرى كنند تا آزادى مورد نظرشان در اين گونه موارد بهتر تأمين شود.

ماهیت «ازدواج موقت»

«ازدواج موقت» چیست؟

ازدواج موقت از نظر قوانين اسلامى يك نوع قراردادي است ميان زن و مرد و تفاوت آن با ازدواج «دائم» در محدود بودن مدت است. مرد و زنى كه ازدواج آنها با يكديگر بلامانع است با هم پيمان زناشويى مى بندند و «مهر» و «مدت» را تعيين مى كنند و فرزند حاصل از اين ازدواج، مشروع و داراى تمام حقوق يك فرزند است. پس از اتمام مدت و جدايى دو همسر از يكديگر، زن بايد «عدّه» نگهدارد و پس از پايان عده حق دارد با مرد ديگرى ازدواج دائم يا موقت انجام دهد.

تعطيلی «ازدواج موقت» به خاطر سوء استفاده یک عده!

آیا می توان بخاطر سوء استفاده عده ای شهوت ران، از «ازدواج موقت»، این قانون اسلامی دست کشید و آن را تعطيل كرد؟

هیچ منطق و عقلی اجازه نمى دهد كه جلوى قوانين و مقررات سودمند به خاطر سوء استفاده عده اى گرفته شود. «ازدواج موقت» بر اساس يك حكم فطرى و ضرورت اجتماعى بنا شده و اجراى صحيح آن حربه اي مؤثر براى مبارزه با «فحشا» و بسيارى ديگر از مفاسد اجتماعى است. بنابراين اين اشتباهات هيچ گونه تأثيرى در ماهيت و نتايج و آثار مفيد «ازدواج موقت» نداشته و بايد با اجراي آن، جلوى سوء استفاده هاي شهوترانان را گرفت.

«ازدواج موقت» ضرورتي اجتماعی

آیا می توان ادعا کرد که «ازدواج موقت» یک ضرورت اجتماعی و غیر قابل اجتناب است؟

راه صحيح مبارزه با مفاسد اجتماعى، شناخت درست غرايز انسان و نيازمندى هاى روحى و جسمى و اِشباع آنها به طور معقول است. در ازدواج موقت، از يك طرف، عدم تمكن مالى اكثر جوانان و نوجوانان و از آن بالاتر موضوع ادامه تحصيل، به آنها اجازه ازدواج و تشكيل خانواده نمى دهد و از طرف ديگر «پارسايى مطلق» و ناديده گرفتن اين غريزه سركش با امواج نيرومند كه بر اثر مناظر تحريك آميز كنونى شديدتر مى شود، بسيار دشوار و براى بعضى امكان پذير نيست. این مشکل، ضرورت اجتماعی ازدواج موقت را غیر قابل اجتناب كرده است.

فلسفه «ازدواج موقت»

فلسفه «ازدواج موقت» چیست؟

اسلام راه حل مشكل جنسى را مخصوصاً براى جوانان و براى تمام كسانى كه به علتى قادر به ازدواج دائم نيستند نشان داده و پيشنهاد مى كند كه: در اين گونه موارد، زن و مردى كه به هم علاقه دارند بدون اينكه زير بار تعهدات سنگين يك ازدواج دائم و هميشگى بروند، براى مدت محدودى عقد ازدواج موقت برقرار سازند. ازدواج موقت حربه اي مؤثر براى مبارزه با فحشا و بسيارى از انواع انحرافات جنسى است.

نگاهي به فلسفه «ازدواج موقّت»

فلسفه «ازدواج موقّت» چيست؟

یکی از نیرومندترین غرایز انسان، میل جنسی است که برای پاسخ صحیح به آن باید از راه شرعي ازدواج اقدام کرد، اما در بسيارى از شرائط، افرادی وجود دارند که قادر به ازدواج دائم نيستند؛ لذا باید راه هاي دیگری را انتخاب کنند؛ يا آن را سرکوب کنند، يا آن را آزاد بگذارند و نسبت به تبعات جسمی، روحی و اجتماعی آن بی تفاوت باشند و يا راهی را انتخاب کنند که هم مشکلات ازدواج دائم را نداشته باشد و هم طرفین دارای حقوق مشخص و روشنی باشند. اسلام، راه سوم را برگزیده كه همان «ازدواج موقّت» است تا از اين طريق هم به خواسته طبیعی پاسخ دهد و هم مشکلات فحشا پیش نیاید.

وجودِ «ازدواج موقّت» در عصر پيامبر اكرم(ص)

آيا «ازدواج موقّت» در عصر پيامبر اكرم(صلی الله عليه و آله و سلم) نیز وجود داشته است؟

به اتفاق علماى اسلام و ضرورت دين، «ازدواج موقت» در آغاز اسلام مشروع بوده و دليل محكمي بر نسخ آن نداريم و طبق قانون علم اصول بايد حكم به بقاء اين قانون كرد و جمله مشهور عُمر كه «دو متعه در زمان پيامبر(ص) بود كه من آنها را حرام كردم و بر آنها مجازات مى كنم، متعه زنان و حج تمتع» گواه روشنى بر عدم نسخ اين حكم در زمان پيامبر(ص) است. در روايات متعدد اهل سنت نيز تصريح شده كه اين حكم در زمان عمر نسخ شده نه در زمان پيامبر(ص) و رواياتي كه حاكي از نسخ اين حكم در زمان پيامبر خدا(ص) هستند بسيار پريشان و ضد و نقيض هستند.

دیدگاه فقه شیعه در مورد «ازدواج موقت»

از منظر فقه شیعه، «ازدواج موقت» چیست و چه احکام و شرایطی دارد؟

«ازدواج» از نظر فقه شيعه بر دو نوع است: «ازدواج دائم» که مورد اتّفاق عموم مسلمانان مى باشد و «ازدواج محدود و موقت» که آیه 24 سوره نساء گواه مشروعیت آن است. «ازدواج موقت» از طرف شخص پيامبر(ص) تشريع و تجويز شده و جمعى از ياران پيغمبر(ص) در زمان حيات آن حضرت و بعد از رحلت او از اين قانون استفاده كرده اند. به اعتقاد شيعه همان طور كه در آغاز اسلام اين نوع ازدواج، مشروع بوده، الآن نيز مشروع است و تا ابد هم مشروع خواهد بود.

سرّ مخالفت با مسئله «ازدواج موقت»

چرا علما و دانشمندان اهل سنت این قدر سرسختانه با مسئله ازدواج موقت برخورد می کنند؟ و راه حل این مسئله چیست؟

خليفه دوم به اعتقاد خود، روى مصالح خاصى كه اوضاع آن روز ايجاب مى كرد نكاح موقت را تحريم نمود. البته اين تحريم، قانونى و عرفى بود نه تحريم شرعى و دينى؛ چراكه ازدواج موقت در اسلام جايز است و مسلمين معتقدند كه قرآن و احاديث متواتره، آن را اجازه داده اند، فقط بعضى ادعا مى كنند كه اين حكم منسوخ شده كه براى اثبات مدعاي خود بايد دليل اقامه كنند. گذشته از اين، به حكم عقل هر كارى كه نفعى در بر دارد و زيان دنيوى و اخروى نداشته باشد جايز است و ازدواج موقت از همين قبيل است.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمام علىٌّ(عليه السلام)

اصْرِفْ إلى الآخِرةِ وَجهَکَ، واجْعَلْ للهِ جِدَّکَ

به آخرت روى آور و توان و کوشش خود را براى خدا مصروف کن

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 58