آلوسى 12 مطلب

ماجرای سوره ساختگى ولايت

داستان سوره «ولایت» اولین بار در کدام کتاب مطرح شد و ماجرای این سوره چیست؟

يكى از بافته‌هاى عاميانه، سوره‌اى ساختگى به نام «سوره ولایت» است كه صاحب كتاب «دبستان المذاهب» به نام تشيع، به افراد ناشناسى نسبت داده و مدعى شده است که شیعیان بر این باورند که: عثمان مصاحف را سوزاند و سوره‌هايى كه درباره فضيلت اهل بيت(ع) بود حذف نمود؛ که از جمله اين سوره ها، سوره «ولایت» است!

بررسی تطبیقی پیرامون «اسكندر مقدونى» و «ذوالقرنین»

آيا می‌توان گفت «ذوالقرنین» همان «اسكندر مقدونى» است؟

به اعتقاد برخی مفسران و مورّخان، «ذوالقرنین» همان «اسكندر مقدونی» است؛ چراکه در میان حكمرانان جهان، بر اساس آنچه تاریخ به ثبت رسانده، كسى با این خصوصیات به جز اسكندر یونانى یافت نمى شود. برخی نیز معتقدند که دو اسكندر وجود داشته است: یكى رومى و دیگرى یونانى مقدونى؛ و از قتاده روایتى آورده اند كه اسكندر همان ذو‌القرنین است و پدرش نخستین قیصر رم و از فرزندان سام، پسر نوح بوده است. اما ذو‌القرنین دوم، اسكندر، پسر فیلیپس و از نسل اسحاق مى‌باشد.
برخی هم هردو نظر را باطل می‌دانند و می گویند: اسكندر مقدونى فردى خودكامه بوده و زندگى كوتاهش را در غرور و سرمستى گذرانیده؛ به طوری که ناز و نعمت و قدرت، او را از خود بى خود كرده و راه برترى جویى، فسادكارى و ویرانگرى را در زمین پیش گرفت و كوشید تمدنها، فرهنگها و پایه‌هاى مذاهب را نابود كند. او در خودستایى به مرتبه‌اى رسید كه ادعا كرد فرزند «جوبه» خداست و مردم را به پرستش خود فراخواند.

شجره ملعونه از دیدگاه عایشه

از دیدگاه عایشه شجره ملعونه در سوره اسراء چه کسانى هستند؟

سیوطى و آلوسى و دیگران نقل مى کنند: «عایشه به مروان حکم گفت: از پیامبر(ص) شنیدم که به پدر و جد تو مى گفت: شما درخت ملعون و نفرین شده در قرآن هستید». قرطبى می گوید: «عایشه به مروان گفت: خداوند پدر تو را لعن نمود در حالى که تو در صلب او بودى پس تو بخشى از کسى هستى که خداوند او را لعنت نموده سپس این آیه را تلاوت کرد: «شجره ملعونه در قرآن». ابن عباس نیز گفته: «همانا بنوامیه شجره ملعونه هستند».

نظر علماي اهل سنت درباره شأن نزول آيه «تبليغ»

آيا از علمای اهل سنت کسی شأن نزول آيه «تبليغ» را جانشینی امام علي(ع) می داند؟

در برخی از كتابهاى اهل تسنن تاكيد شده كه آيه تبليغ در شأن على(ع) نازل شده و روایاتی از صحابه در این مورد ذکر شده است. اين احاديث را علمائي مانند ابونعيم اصفهانى، ابن عساكر، فخر رازى، ابو اسحاق حموينى، ابن صباغ، سيوطى، قاضى شوكانى، آلوسى، قندوزى و ... در كتاب‌هايشان نقل كرده اند. در مقابل نیز برخي علمای ایشان از كنار آيه به راحتي گذشته اند.

شأن نزول سوره «هل اتي» در روايات اهل سنت

از دید روايات اهل سنت، سوره «هل اتي» درباره چه کسانی نازل شده است؟

واحدى در «الوسيط» و زمخشرى در «كشاف» می گویند: امام علی(ع) و حضرت فاطمه(س) برای شفای حسنین(ع) نذر کردند که سه روز روزه بگیرند، حسنین(ع) نیز با آنان روزه گرفتند ولی افطار هر روزشان را به تقاضای نیازمندان به آنها دادند در حالیکه خود به آن نیاز داشتند. ولذا خداوند سوره «هل أتی» را در شأن ایشان نازل فرمود و عمل آن بزرگواران را ستود. همين معنى را با تفاوت مختصرى، قرطبى در تفسيرش ذيل آيات مورد بحث نقل مى كند.

تفسیر کبیر

معرفی کتاب «تفسیرکبیر»

نام اصلى این کتاب، «مفاتیح الغیب» است که با نام «تفسیر کبیر» و «تفسیر رازى» شناخته شده است و یکى از مهم ترین منابع اهل سنت در تفسیرقرآن به شمار مى رود. این کتاب توسط «فخر الدین محمد بن عمر رازى» در اواخر قرن ششم به نگارش در آمده است. فخر الدین رازى که به فخر رازى معروف است، مفسر و متکلمى زبردست مى باشد که در فقه، تابع فقه شافعى بوده و از ابوحنیفه نیز تاثیر پذیرفته است. جایگاه این تفسیر در میان اهل سنت به قدرى بلند و والا تلقّى شده است که بسیارى از مفسّران متاخر اهل سنت مثل «آلوسى»، «ابوحیان اندلسى»، «نیشابورى»، و «طنطاوى» از شیوه تفسیرى او پیروى کرده و در بسیارى از مباحث به مطالب فخر رازى استناد کرده و مطالب وى را نقل نموده اند. تفسیر رازى بر اساس مباحث کلامى و اعتقادى ترتیب یافته و آراء و اندیشه هاى بیشتر فرقه هاى اسلامى در آن نقل شده و مورد نقد و بررسى قرار گرفته است؛ لذا این تفسیر بسیارى از نظرات فرقه ها را به دست مى دهد. بر این اساس، و با توجه به اینکه بسیارى از نظرات و عقاید علماى شیعه را نقل و ردّ کرده و در برخى از موارد نیز آنها را پذیرفته است، این تفسیر مورد توجه مفسران و دانشمندان شیعه نیز قرار گرفته است.

 

ولادت على(ع) در کعبه مورد اتفاق مسلمانان

آیا فضیلت ولادت على(ع) در کعبه را همه مسلمانان قبول دارند؟

ولادت على(ع) در کعبه حقیقتى روشن است که شیعه و سنّى بر اثبات آن اتّفاق دارند و گروهى از بزرگان شیعه و سنّى بر تواتر آن تصریح کرده اند، از جمله: حاکم در مستدرک نوشته: اخبار متواتر وجود دارد بر این که فاطمه بنت اسد، علی(ع) را درون کعبه به دنیا آورد. کنجى شافعى آورده که: امیر المؤمنین على(ع) در شب جمعه، 13 رجب سال 30 عام الفیل در کعبه به دنیا آمد و غیر او کسی در کعبه به دنیا نیامده، و این به خاطر بزرگداشت آن حضرت و إکرام اوست. بسیاری از شاعران نیز این ماجرا را به نظم در آورده اند.

اشکال آلوسى به شأن نزول آیه ولایت

آیا ادعاى آلوسى مبنى بر اینکه آیه ولایت در خصوص على(علیه السلام) نازل نشده صحیح است؟

آلوسی اعتقاد دارد آیه ولایت در خصوص على نازل نشده، بلکه درباره مهاجران و انصار که على هم جزء آنهاست نازل گردیده است؛ به دلیل اینکه ساختار واژه (الذین) جمع است. پاسخ: گویا او فراموش کرده است که اگر حکمى ابتدا به صورتى مطرح شود که تک تک افراد را شامل شود آنگاه با آوردن قید و نشانه اى فرد مورد نظر را مشخّص کند، اثرش رساتر و قویتر از حکمى خواهد بود که مستقیماً متوجّه فرد شود. و این روش، روشى ناشناخته و غیر معمول در قرآن نیست و مثال‌های فراوانی دارد، مثل «الذین قال لهم الناس» و... .

آلوسى و شأن نزول آیه اکمال دین

آیا نظر آلوسى نسبت به شأن نزول آیه اکمال دین صحیح است؟

آلوسی نازل شدن آیه اکمال دین در روز غدیر و بعد از انتخاب حضرت علی به جانشینی پیامبر را انکار می کند و آن را از جعلیات و دروغ های شیعه می داند در حالی که سستی کلام او برای کسی که با کتاب های ائمه حدیث و بزرگان تفسیر اهل سنت و طریق های متعدد روایت شدن ماجرای غدیر، آشنا باشد روشن است.

آیه «خیرالبریه» و شبهه برترى امام على(ع) بر پیامبر(ص)

آلوسى در مورد دلالت آیه «خیرالبریه» چه شبهه اى را مطرح کرده است؟

اولا: این آیه به بهترین مردم بعد از حضرت رسول اشاره دارد. ثانیا: طبق مفاد آیات و احادیث حضرت علی در جمیع فضائل نفس پیامبر است و بین آن دو جدایی نیست. ثالثا: از آنجا که یکی از ویژگی های خیرالبریه  بودن طبق مفاد قرآن ایمان به حضرت رسول است، باید گفت حضرت علی نمی تواند برتراز حضرت رسول باشد. رابعا: خطاب حضرت رسول در پیروی از خیر البریه متوجه امت است و شامل خود ایشان نمی شود.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قال الباقر (عليه السلام):

الحَجُّ تَسْکِين القُلُوبُ

حجّ آرامش بخش دلها است.

بحار الانوار: 75/183