RÜŞVƏT VƏ TANIŞLIQ

Qiyamət günü əməllər hesablanarkən rüşvət və tanışlıq rol oynayırmı?

insanlar bu dünya həyatında cəzaların caynağından xilas olmaq üçün adətən ya pula, ya da tanışa arxalanırlar. Yəni cəza və töhmətləri aradan qaldırmaq üçün rüşvət və tanışlıqdan istifadə edirlər.
Əgər insanlar orada da bu kimi işlərin mümkünlüyünü təsəvvür etsələr, bu, onların məlumatsızlığından irəli gəlir.

SƏLİM QƏLB

Qiyamət günü yeganə nicat mənbəyi olan “Səlim qəlb” nə deməkdir?

Quran ayəsindən aydın olur ki, qiyamət günü "Qəlbi-səlim" yəni sağlam qəlbdən başqa bir şeyin faydası olmayacaq. “Səlim” sözü “səlamət” sözündən alınmış və hər hansı mənəvi xəstəlikdən, əxlaqi və əqidəvi azğınlıqdan uzaq olan qəlb mənasındadır. Əksinə müvafiqlər barəsində deyilir ki, Onların qəlblərində xəstəlik vardır, Allah da (inadkarlıqlarına görə) xəstəliklərini artırar. Səlim qəlbin nə olduğunu izah edən hədislər çoxdur. Onların birində deyilir ki, Səlim qəlb dünya sevgisindən salamat olan bir qəlbdir.

ƏMƏLLƏRİN MƏHVİ

Əməllərin dəqiq hesablanması bəzi əməllərin məhv olub aradan getməsilə necə bir araya gələ bilər?

Ayələrdə insanın yaxşı və pis əməllərinin hər zərrəsini görməsi "ümumi qanun" şəklindədir. Bilirik ki, hər qanunun istisna halları ola bilər. “Əfv”, “tövbə”, “əhbat” və “təkfir” ayələri də həqiqətdə bu ümumi qanunun müstəsna hallarıdır.
Həmçinin "Əhbat” və “təkfir” hallarında həqiqətdə tarazlıq, kəsr, azaltma baş verir. Bu, eynilə alınacaq və veriləcək borclar kimidir, bir-birindən çıxılır, azaldılır. İnsan bu tarazlığın nəticəsini görəndə həqiqətdə bütün yaxşı və pis əməllərini görmüşdür. Həmin sözü əfv və tövbə halları haqqında da demək olar. Çünki insanın ləyaqəti olmasa əfvə nail olmur. Tövbə də öz-özlüyündə xeyir əməllərdən biri hesab olunur.   


 

ƏMƏLLƏRİN DƏYƏRİ

Qiyamət günü bütün xeyir əməllərin dəyəri eyni olacaqmı?

Hədislərdə bir sıra xeyir əməllərin üzərində daha çox təkid olunur və onlar Qiyamət günü əməl tərəzisinin çəki vahidi adlandırılır. Hədislərin birinə görə Allah Qiyamət günü əməl tərəzisini “La İlahə illəllah” cümləsi ilə ağır edəcəkdir. Digər bir hədisə görə əməl tərəzisində Məhəmməd və Ali-Məhəmmədə salavat göndərməkdən ağır bir əməl yoxdur.

ƏMƏL DƏFTƏRİNİN MAHİYYƏTİ

Əməl dəftəri nədir?

Quran ayələri və hədislərin toplumundan başa düşmək olur ki, insanın əməllərinin hamısı bütün xırdalıqları ilə həmin dəftərdə qeyd olunur. Şübhəsiz ki, bu dəftər adi kitab-dəftər və məktub növündən deyil. Ona görə də, bəzi təfsir alimləri demişlər ki, bu əməl dəftəri insanın ruhundan başqa bir şey deyil. Onun əməllərinin hamısının təsirini onda görmək olar. Biz hər əməli yerinə yetirərkən istər-istəməz bizim ruh və canımızda təsir qoyur.
 

ƏMƏL DƏFTƏRLƏRİ

Qurana əsasən "əməl dəftərləri" neçə növdur?

Quran ayələrindən aydın olur ki, qiyamət aləmində insanlar üçün üç cür kitab (əməl dəftəri) olacaq:
Onlardan birincisi, hamının bir yerdə əməllərindən hesab çəkmək üçün qoyulan vahid kitabdır. İkincisi, hər bir ümmətin malik olduğu kitabdır. Yəni bir ümmətin əməlləri o kitabda qeyd olunmuşdur. Üçüncü kitab isə ayrı-ayrılıqda hər bir insan üçün nəzərdə tutulan kitabdır.

NEMƏTLƏR HAQQINDA SUAL

Qiyamət günü hansı nemətlər haqqında sual olunacaq?

Bəzi alimlər hesab edirlər ki, bu nemətlər salamatlıq və asudə həyatdır. Bəzilərinə görə bu nemətlər sağlamlıq və əmin-amanlıqdır. Bəziləri isə deyirlər ki, bura bütün nemətləri daxil etmək olar.
Bir hədisdə Həzrət Əlidən (əleyhis-salam) belə nəql olunur:


"Nemətlər təzə xurma və sərin sudur!"

Müxtəlif hədislərdən belə başa düşmək olur ki, “Nəim” olduqca geniş mənaya malikdir və bütün ilahi nemətlərə o cümlədən, din, iman, İslam, Quran, vilayət kimi mənəvi nemətlərə, eləcə də fərdi və ictimai nemətlər daxil olmaqla müxtəlif maddi nemətlərə şamil olur. Amma, iman və vilayət kimi daha çox əhəmiyyət kəsb edən nemətlər haqqında daha çox sorğu-sual olunacaq və onların qədrini layiqincə bilib-bilmədiklərindən soruşulacaq.

MƏVAZİN

Qiyamət günündəki “məvazin” nə deməkdir?

“Məvazin” sözü “mizan” sözünün cəm formasıdır və dilimizdə ona tərəzi deyilir. Mizanın xüsusi çəki gözləri olan zahiri tərəzi mənasında olması vacib deyil, əksinə, hər bir çəki vasitəsinə mizan deyilə bilər. Burada cəm formasında olan “Məvazin” sözü haqq övliyasının və ilahi qanunların hər birinin ölçü vasitələrindən biri olmasını çatdırır.  

 

 

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

رسول الله (ص)

الصائم في عبادة الله و ان کان نائما علي فراشه، ما لم يغتب مسلما

روزه دار گرچه در بستر خفته باشد، تا زماني که غيبت مسلماني را نکند، در عبادت خداست

ميزان الحکمة 6 / 392