بیانات آیةاللهالعظمی مكارم شیرازی در دیدار با دانشجویان دانشگاه مذاهب اسلامی
حضرت آیتالله العظمی مکارم شیرازی؛ سخنرانی در دیدار دانشجویان دانشگاه مذاهب اسلامی، مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی، بهار 1387، شماره 11.
بیانات آیةاللهالعظمی مكارم شیرازی در دیدار با دانشجویان دانشگاه مذاهب اسلامی
جمعی از دانشجویان کارشناسی ارشد فقه و حقوق مقارن دانشگاه مذاهب اسلامی روز پنجشنبه شانزدهم اسفندماه ۱۳۸۶ در سفری یک روزه به شهر مقدس قم با حضرت آیت الله مکارم شیرازی دیدار نمودند. در این برنامه که به سخنرانی معظم له گذشت، ایشان به بیان مطالبی در خصوص نحوه عزاداری سرور و سالار شهیدان پرداختند. حضرت آیت الله مکارم شیرازی وظیفه مبلغان دینی و مداحان ائمه عصمت و طهارت(علیهم السلام) را وظیفهای سنگین دانستند و بر لزوم دوری از انحرافات معرفتی و تاریخی در بیان مداحیها تأکید نمودند. آنچه در ادامه میخوانید مشروح گفتار آیت الله مکارم شیرازی در این دیدار است:
در ابتدا شهادت سه معصوم بزرگوار، پیغمبر اکرم(صلی الله علیه واله وسلم)، امام مجتبی(علیه السلام) و ثامن الحجج علی ابن موسی الرضا(علیهما السلام) را تسلیت عرض مینمایم.
به عنوان طليعۀ سخن حدیثی از پیامبر(صلی الله علیه واله وسلم) بیان میکنم. مرحوم محدث قمی(حاج شیخ عباس قمی) در کتاب «سفينة البحار» در مادۀ وعظ و موعظهها از چهارده معصوم، حدیثهایی نقل کرده است که در اینجا به بیان بخشی از یک حدیث پیامبر اکرم(صلی الله علیه واله وسلم) میپردازم در این حدیث پیامبر(صلی الله علیه واله وسلم) به چندین امر سفارش نمودهاند که به بیان چهار مورد از آن میپردازم.
پیامبر(صلی الله علیه واله وسلم) میفرماید: اولین سفارش من به شما، این است که دنیا باعث غفلت شما از آخرت نشود. منظور از این حدیث ترک دنیا نیست؛ بلکه این روایت، دلیل آن است که بدون دنیا، نمی توان به آخرت رسید. منظور این است که آنچنان فریب دنیا را نخورید و به آن دل نبندید که آخرت را فراموش کنید. در دنیا برخی فقط به فکر مقام تازه، مال تازه، لذت تازه و ... هستند و بدون هیچ توشهای از دنیا میروند و پروندۀ اعمال آنان نیز سیاه است. از جمله کارهایی که میتوان به عنوان امور هشداردهنده، در جهت غافل نشدن از آخرت یاد کرد، «عبادات» است. وقتی در نماز میگوییم: «الله اکبر» یعنی که خدا از همۀ اینها بالاتر است؛ پس این ما را به یاد خدا میاندازد و ما را از غرق شدن در دنیا باز میدارد. همچنین دنیای ما را دنیایی پاک و آبرومند میکند.
دوم، سفارش میکند که کاری نکنید که هوای نفس بر طاعت خدا پیشی بگیرد. قرآن مجید میفرماید: بدبختترین مردم، کسانی هستند که هوای نفس خویش را معبود خود قرار دادهاند و در برابر هوای نفس خود، سجده و خدا را فراموش میکنند. بالاترین بت پرستی، هوی پرستی است. منفورترین معبود و بت، هوای نفس انسان است. هوای نفس موجب نابودی ایمان، شخصیت و آبروی انسان میگردد. گاهی انسان یک ساعت هواپرستی میکند، یک عمر هم نمیتواند کفاره آن یک ساعت را بدهد.
سومین سفارش اینکه میفرماید: برخی از امور را زمینه گناه قرار ندهید. مثلا نگویید من مسلمانم، من عزادار حسینم، من شيعة علی ابن ابی طالب (علیه السلام) هستم و این امور را بهانه گناه قرار دهید. اینها همه خوب است، اما مبادا خود را به این امور مشغول کنید و زمینه ای برای انجام معصیت آماده کنید. مجلسی، مجلس عبادت و عزاداری است که ما در آن مجلس توبه کنیم، امام حسین(علیه السلام) برای چه کشته شدند؟ در زیارتنامه آن بزرگوار میخوانیم: «اشهد انک قد اقمت الصلوة... و امرت بالمعروف و نهيت عن المنکر»؛ امام حسین(علیه السلام) در راستای اجرای امر به معروف، نهی از منکر، اقامه نماز و پرداخت زکات شهید گردید.
چهارم میفرمایند: «حاسِبُوا اَنْفُسَکُم قبلَ اَن تُحاسَبُوا» یعنی خودتان به حساب خودتان برسید پیش از آنکه شما را در قیامت در صحنه محشر، در مقابل فرشتگان خدا حاضر کنند و به حساب شما رسیدگی کنند. چرا پیامبر(صلی الله علیه واله وسلم) به چنین امری توصیه میکند؟ چون اگر در آنجا به محاسبۀ اعمال شما بپردازند هیچ راه بازگشتی وجود ندارد، دچار زیان خواهید گشت. اما اگر در این دنیا به محاسبه اعمال خود بپردازید و نکات ضعف و اشتباهات خود را بیابید؛ راه جبران وجود دارد و میتوانید اشتباهات خود را جبران کنید. چگونه است که مردم در مسائل مادی حساب و کتاب دقیقی دارند، اما در مسائل معنوی این چنین نیست. در این قسمت به دو مطلب یعنی اهانت به پیامبر اکرم(صلی الله علیه واله وسلم) و نحوه عزاداریها میپردازم.
مطلب مهم اول: این هجومی است که غربیهای بی انصاف، نسبت به پیغمبر اکرم(صلی الله علیه واله وسلم) شروع کردند و نام این کار را آزادی گذاشتند. آیا اهانت آزادی است؟!! اگر شما در کوچه و بازار راه بروید و فردی به شما توهین کند و شما بگویید: چرا توهین میکنی؟ آیا حقی از تو ضایع کردم! آیا تو را اذیت کردهام؟ آن فرد بگوید: خیر، میخواستم ثابت کنم آزادی در این کشور وجود دارد!! پیامبر اکرم(صلی الله علیه واله وسلم) چه زیانی به شما رسانده است؟ کتاب آسمانیاش، قرآن را ببینید، جز این است که نور هدایت آورده است؟
در دانمارک هفده روزنامه مهم، کاریکاتورهای زشت بر ضد پیامبر اکرم(صلی الله علیه واله وسلم) کشیدند و منتشر کردند. در هلند فیلمی بر ضد اسلام و پیامبر اکرم(صلی الله علیه واله وسلم) تهیه کردند؛ یکی از سیاستمداران اروپایی گفته بود که هلند و دانمارک را تنها نگذارید؛ یعنی شما هم شروع به توهین کنید. علت این کارها چیست؟ علت اصلی این امور را میتوان وحشت از پیشرفت سریع اسلام و مسلمانان در جهان دانست. این جملۀ معروف را شنیده اید که یکی از رجال آمریکا گفته بود: «من میبینم فرامی رسد روزی که مردمان، با صدای اذان از خواب بیدار میشوند». غربیها از این امر در هراسند؛ اگر اینگونه شود تمام منافع نامشروع دولتها به خطر میافتد. به عنوان مثال انقلاب اسلامی ایران علاوه بر ایستادگی در برابر غرب، بر این باور است که در سایۀ اسلام و مکتب اهل بیت(علیهم السلام) میتواند مستقل و آبرومند زندگی کند. حزب الله لبنان نیز توانست اسرائیل را شکست دهد. اسرائیلیها فکر میکردند که در همان روز اول، حزب الله را شکست میدهند، اما این خیال خام آنان سرابی بیش نبود. بنابراین، اقدام به اهانت به پیامبر اسلام(صلی الله علیه واله وسلم) و مقدسات کردند.
البته ما از این موضوع خیلی ناراحتیم، اما این کارشان یک حسن هم دارد. آن هم اینکه غیرت مسلمانان را به جوش آورده و آنها را با هم متحدتر کرده است و اینکه فریاد از همه برخاسته و علاوه بر آن، ادعاهای پوچ آنان مبنی بر طرفداری از حقوق بشر مشخص گردید. کمترین مرتبه حقوق بشر این است که آزار به انسانی نرسد. اما آنها با این عمل خویش به یک میلیارد و چهارصد هزار مسلمان آزار میرسانند.
همانطور که مطلع هستید برنامهای تدارک دیده شده تا در تمام مساجد در یک ساعت معین زیارت پیامبر(صلی الله علیه واله وسلم) از راه دور خوانده شود و همگی نسبت به ساحت مقدس پیامبر(صلی الله علیه واله وسلم) عرض ارادت کنند. اگر آنها توهین نمیکردند ما به این فکرها نمی افتادیم. در سراسر جهان اسلام اعتراضات و راهپیماییهایی بر ضد آنها و به عنوان خدمت و عرض ارادت به ساحت مقدس پیامبر(صلی الله علیه واله وسلم) شروع شده است. به یاری خدا همه مسلمانان با هم متحد میشوند و به پیشگاه مقدس پیامبر اسلام(صلی الله علیه واله وسلم) عرض ارادت میکنند و این سبب رسوایی و عقب نشینی آنها خواهد شد. بنابراین هر چه بیشتر اهانت کنند ما متحدتر میشویم.
نکتۀ دیگر، دربارۀ نحوۀ عزاداریها است که در حال حاضر در بین ما معمول شده است. این عزاداریها رمز بقای تشیع است. ایام عاشورا میشود، این دسته جات عزاداری در خیابانها راه میافتند و مجالس با شکوه برگزار میکنند و اینها باعث نقش بر آب شدن نقشههای دشمنان میشود. با نام یا زهرا(سلام الله علیها)، یا رسول الله(صلی الله علیه واله وسلم)، یا زینب(علیها السلام) جمعیت مبارزان و مجاهدان در میدانهای جهاد آمادۀ پیکار میشوند.
داستانهایی از پیروزی اخیر حزب الله لبنان نقل میکنند که در پرتو توسل و عزاداری توانستند اسرائیل نیرومند را درهم بکوبند. جای بحث نیست و هیچ کس تردیدی ندارد؛ من به سهم خودم عاشق تمام عزاداریهای ابا عبدالله الحسین هستم و دست همه مداحان با ادب و خطبای عزیز را میبوسم، ولی من باید یک نکته را متذکر شوم: ما یک حدیث داریم که بیان میدارد: «قالَ رَسُولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله: إِذَا ظَهَرَتِ الْبِدَعُ فى أُمَّتى فَلْيُظْهِرِ الْعالِمُ عِلْمَهُ فَمَنْ لَمْ يَفْعَلْ فَعَلَيْهِ لَعْنَةُ اللّهِ»؛ (پیامبر(صلی الله علیه واله وسلم) فرمودند: اگر افراط و تفریط باعث انحراف در یک قسمت شد، عالم باید علم خودش را اظهار کند و گرنه لعنت خدا بر اوست).
البته من نمیگویم: انحراف، میگویم: اشتباه. میبایست مانع تکرار اشتباه دیگران در این زمینه شد و نباید سکوت کنیم. من تذکر میدهم مثلاً خدایی نکرده، کسی در مجلسی بگوید: «من زینب اللهی هستم» این را نباید تحمل کرد؛ چرا که ما در نماز دربارۀ پیامبر(صلی الله علیه واله وسلم) میگوییم: «اشهد ان محمدا عبده و رسوله» یعنی پیامبر و همه ما بندۀ خدا هستیم. خدا یکتاست. بنابراین در این باره نباید سکوت کرد. من تذکر میدهم. در بعضی از مجالس نیز بعضیها نعره میزنند! جیغ یا فریاد میکشند! فریادی که مناسب مجلس و این زمان نیست. امام حسین(علیه السلام) شب عاشورا به خواهر خود سفارش کرد و فرمود: خواهرم بعد از شهادت من، گریبانت را چاک نزن، صورتت را خراش نده (چون در میان عرب معمول بود وقتی برادرشان از دنیا میرفت با ناخنها به صورت خود میکشیدند و خون جاری میشد. امام حسین به خواهرش فرمود: این کار را نکن) و سفارش کرد: خواهرم صدایت را به واویلا بلند نکن، یعنی در کوفه و در شام به سخنرانی بپرداز، اما نعره نزن.
مسئله دیگر عبارت است از مسئله قمه زدن. به تازگی، زنجیرهایی هم پیدا شده که نوک آنها خنجر است و وقتی میزنند، خون جاری میشود! ما در دنیایی زندگی میکنیم که تصاویر اینها را بر میدارند و منتشر میکنند، آن وقت است که مشکلات برای ما ایجاد میشود. ما میگوییم که عزاداری در احادیث معصومین(علیهم السلام) به صورت مطلق ذکر گردیده است؛ پس باید آنچه در عرف است و عزاداری شمرده میشود، آنها را به رسمیت بشناسیم. بعضی از برادران عزیز میگویند: مثلا مرحوم آیت الله نائینی اجازه داده است. من میگویم اگر آیت الله نائینی در زمان ما بود، او هم همین فتوا را میداد، همان گونه که شاگرد بزرگ ایشان آیت الله خویی فتوا داده است. بنابراین من عینا، به نقل این فتوا از دیدگاه کتاب «صراط الحياة»، صفحه ۴۴۶ میپردازم:
پرسش کننده، سؤال میکند: زنجیرهای تیغهدار و قمه زدن از چیزهایی است که ما در ماه محرم الحرام مشاهده میکنیم. اگر اینها به بدن ضرر برساند و سبب شود که مخالفان ما انتقاد کنند و مردم را از اسلام دور کنند، حکمش چیست؟ آیت الله خویی پاسخ میدهند: اگر ضرر قابل ملاحظهای داشته باشد یا سبب هتک مذهب و توهین مخالفان نسبت به مذهب بشود، جایز نیست.
تردید ندارم آنهایی هم که قمه میزنند از روی اخلاص این کار را انجام میدهند و نیتهای پاکی دارند، اما راه را اشتباه رفتهاند. یک جمله هم از مرحوم آیت الله تبریزی نقل میکنم: ایشان در ذیل همین فتوای استادشان (یعنی آیت الله خویی) میگوید: اگر این اعمال داخل در عنوان جزع و عزاداری (که در روایت آمده) باشد، محل اشکال است. ما این را نمیتوانیم از انواع عزاداری بشماریم. البته ما به نظر همه احترام میگذاریم، حتی به آنهایی هم که قمه میزنند، احترام میگذاریم، ولی میگوییم: برادران، خواهران؛ مردم دارند به اسلام و مکتب اهل بیت(علیهم السلام) نزدیک میشوند، کاری نکنیم که از مذهب دورشان کنیم.
در این بخش به بیان بخشهایی از یک پست الکترونیکی که از پاکستان رسیده است، اشاره میکنم:
سوال این است: نظر شما در مورد قمه زنی و زنجیرزنی به سبک هندی و پاکستانی (منظور آن تیغه دارهایی است که موجب جاری شدن خون از تمام بدن میگردد) چیست؟ ضمن اینکه اکثر زنجیرزنها در کشورهای جنوب آسیا به بیماریهای خونی مبتلا شدهاند و با توجه به اینکه امروزه بیماریهای خونی از جمله هپاتیت، زود منتقل میشوند و همه ساله عده کثیری از همین افراد چشم از دنیا میپوشند و علاوه براین، مخالفین شیعه نیز با دیدن این صحنه روز به روز از ما فاصله میگیرند.
بعد از جریان ایران و حزب الله لبنان آیا سزاوار است، کاری کنیم که علاقمندان به مکتب اهل بیت از آن دور شوند؟! این کارها باعث میشود تا آثار پیام رسانی عزاداریها روز به روز کاهش یابد.
بنابراین، امام راحل، رهبر بزرگوار انقلاب، آیت الله خویی و آیت الله اصفهانی میگویند: قمه نزنید. و حتى کسانی که معتقد به درستی این امر بودند، اگر امروز، زنده بودند، میگفتند: قمه نزنید. عزاداری با قوت، عظمت و شکوه هرچه بیشتر باید ادامه یابد و دشمنان باید در اینکه بخواهند نام امام حسین را خاموش و یا کمرنگ کنند، ناکام بمانند، اما باید کارهای ما منطقی باشد تا مورد رضای امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) باشد و باعث آبروی مذهب اهل بیت(علیهم السلام) گردد و خدا نکند این مسائل اسباب تنش در بین ما گردد. یک دستهایی در کار است که میخواهد همین مسائل را اسباب تنش قرار بدهد. بیایید همه دست به دست هم بدهیم و در این مسیر پیش برویم تا دشمن را ناکام بکنیم و بدانید لطف خدا شامل حال همه ما خواهد شد. در پایان از همه کسانی که در این مجلس شرکت کردند تشکر مینمایم.
تا کنون هیچ نظری برای این مطلب درج نشده است.