الظالمین 6 مطلب

منفورین پیامبر(ص) کارگزاران عثمان

چه افرادی کارگزاران عثمان بودند؟

عبد الله بن ابى سرح برای پیامبر(ص) قرآن می نوشت، ولی به جای الکافرین، الظالمین و به جای عزیز حکیم، علیم حکیم مى نوشت و مانند آن. سپس می گفت: من مانند آنچه محمّد مى آورد مى آورم. لذا آیه 93 سوره انعام در شان او نازل گردید و در حالی که مرتد شده بود، به مکّه گریخت و پیامبر(ص)  به کشتنش فرمان داد. لکن عثمان در زمان خلافتش او را حاکم مصر قرار داد. همچنین ولید بن عقبة بن ابى معیط را به ولایت کوفه گمارد، در حالی که پیامبر(ص) او را در زمره اهل آتش و قرآن او را فاسق خوانده بود.

منظور از «عهدی» در آیه «لا ینال عهدی الظّالمین»

منظور از «عهدی» در آیه «لا ینال عهدی الظّالمین» چیست؟

با توجّه به سیر و سیاق آیه تردیدى نیست که مراد از «عهدی»‌ که خداوند صراحتا گفته آن را به ظالمان نخواهد داد، همان مقام «امامت» است، چرا که «لا ینال عهدى الظّالمین»،جواب «و من ذرّیّتی» است که همان درخواست امامت توسط ابراهیم(ع) برای ذریّه اش می باشد. بعضی از مفسران و علماى اهل سنت مانند فخر رازی و بیضاوی نیز به این مطلب اعتراف کرده‌اند.

امامت در قرآن

آیا در قرآن درباره امامت سخنى به میان آمده است؟

قرآن در آیات بسیارى از امامت سخن به میان آورده است. از جمله در آیه 124 سوره بقره، چنین آمده است: «[به خاطر آورید] هنگامى که خداوند، ابراهیم را با وسائل گوناگونى آزمود؛ و او به خوبى از عهده این آزمایش ها بر آمد. خداوند به او فرمود: «من تو را پیشواى مردم قرار دادم»! ابراهیم عرض کرد: «از دودمان من (نیز امامانى قرار بده!)» خداوند فرمود: «پیمان من، به ستمکاران نمى رسد»!». این آیه به ما مى فهماند که امامت، منصبى است الهى که فقط به بندگان شایسته داده می شود.

گناه مصداق ظلم

آیا کلمه «الظالمین» در آیه ابتلاء، کسانى که مرتکب گناهان شخصى و فردى شده اند را نیز شامل مى شود؟

گناه صغيره و کبيره، ظلم است؛ زيرا گناه کار از حدّى که شارع ترسيم کرده تجاوز نموده. ظلم در قرآن در سه مورد به کار رفته: ظلم به خدا، ظلم به ديگران، ظلم به خود؛ لذاست که عهد امامت به کسانى که ظلم کرده اند (خواه گناه و ستم آنها به ديگران يا به خودشان باشد) نمى رسد.

توبه ظالم، مجوّزى براى تصدّى تعیین خلافت!

آیا ظالم با توبه مى تواند متصدى مقام خلافت شود؟

توبه ظالم مجوزی برای تصدی مقام خلافت نیست؛ زیرا طبق آیه «لاینال عهدی الظالمین» و روایاتی که ذیل آیه آمده، خداوند متعال عهد خود را مخصوص معصومین یعنی کسانی دانسته که هیچ زمانی مرتکب ظلم نشده اند. ثانیا امامت کالایى نیست که به کسى داده شود و سپس با ظهور عدم صلاحیّت شخص و انجام کار ناشایست، از او باز گردانده شود بلکه باید مانع و حافظى داخلى از ظلم و گناه در او باشد. ثالثا ظلم از عناوینی است که موضوع حکم حتی اگر یک لحظه به آن متصف شود، حکم آن نیز جاری خواهد شد.

مراد از «امامت» در آیه «لا ینال عهدی الظالمین»

مراد از «امامت» در آیه «لا ینال عهدی الظالمین» چیست؟

آیه 124 سوره بقره الهى بودن مقام امامت، برترى آن بر مقام نبوت و عصمت امام را ثابت مى‌کند. برخى گفته اند: مراد از امام در این آیه امام مصطلح شیعیان نیست بلکه به معنی واجب الإطاعه بودن پیامبران است. پاسخ: خداوند به حضرت ابراهیم(ع) بعد از سالها ابتلا و امتحان، مقامى غیر از نبوت داد که او را چنان به شعف آورد که فورا آن را براى فرزندانش نیز درخواست کرد. اگر مراد از امام در آیه همان نبوت باشد، جعل دوباره است و تحصیل حاصل معنا ندارد.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قالَ الصّادقُ عليه السّلام :

مَنْ ذُکِرْنا عِنْدَهُ فَفاضَتْ عَيْناهُ حَرَّمَ اللّهُ وَجْهَهُ عَلَى النّارِ.

نزد هر کس که از ما (و مظلوميت ما) ياد شود و چشمانش پر از اشک گردد، خداوند چهره اش را بر آتش دوزخ حرام مى کند.

بحارالانوار، ج 44، ص 285