عده اى از بزرگان اهل سنت در تألیفات خود احادیثى را آورده اند که صحت حدیث «مدینه علم» را تقویت مى کند؛ ازجمله: 1- «أنا دار الحکمة وعلیّ بابها». 2- «أنا دار العلم وعلیّ بابها». 3- «أنا میزان العلم وعلیّ کفّتاه». 4- «أنا میزان الحکمة وعلیّ لسانه». 5- «أنا المدینة وأنت الباب، ولایؤتى المدینة إلاّ من بابها» و... .
ابن تیمیه مى گوید: اگر بگویید: علی(ع) دروازه علم پیامبر(ص) و معصومى است که علم به خبر او حاصل مى شود. مى گوییم: عصمت او به مجرد خبر خودش و به اجماع ثابت نمى شود؛ در پاسخ مى گوییم: اوّلا: از خود حدیث «مدینه علم» استفاده عصمت ایشان شده است. ثانیاً: این حدیث از طرق دیگر غیر از طریق امام على(ع) نیز نقل شده است. ثالثاً: عصمت امام على(ع) را مى توان از آیات و روایات دیگر نیز به اثبات رسانید. رابعاً: مى توان عصمت امام على(ع) را به خبر خودش به اثبات رسانید.
بیش از سى نفر از علماى اهل سنت به حدیث «مدینه علم» احتجاج کرده و در بحث هاى مختلف به آن استشهاد نموده اند. برخی از آنها مانند: خوارزمى، ابن عربى، ابن طلحه شافعى، محبّ الدین طبرى، ابن صباغ مالکى، زرقانى، عزیزى، عاصمى، سعیدالدین فرغانى، ابن حجر و... در بحث های مختلف به حدیث مدینه العلم استشهاد نموده اند.
حدیث مدینة العلم دلالت دارد بر: 1- اعلمیت امام على(ع) و افضلیت آن حضرت. 2- از آنجا که امام على(ع) دروازه علم پیامبر(ص) است پس آنچه نزد امام على(ع) است هرگز اشتباه نیست و در نتیجه آن حضرت از مقام عصمت برخوردار است. 3- هر کس مى خواهد به علوم پیامبر(ص) برسد، واسطه اش امام على(ع) است. 4 ـ امام على(ع) حافظ علوم رسول خدا(ص) است. 5 ـ بر هر مسلمانى واجب است که به علم امام على(ع) رجوع کند؛ زیرا او باب شهر علم پیامبر(ص) است. و قرآن مى فرماید: «وَأْتُوا الْبُیُوتَ مِنْ أَبْوابِها».
حدیث «لو کان بعدى نبىٌّ لکان عمر بن خطّاب»، قابلیت تعارض با حدیث «مدینه العلم» را ندارد. زیرا اشکالات زیادی به آن وارد است. اولا: عمر بن خطّاب بخش زیادی از زندگی خود را در شرک و بت پرستى گذرانده است و مسلمانان جملگی اتفاق دارند بر این که عمر معصوم نبوده است و لذا او قابلیت پیامبری را نداشته است. ثانیا: از این حدیث، خلاف عقیده اهل سنت یعنی افضلیّت عمر بر ابوبکر استفاده مى شود. ثالثا: حدیث از حیث سند ضعیف است.
مضمون حدیث مدینة العلم در دیگر احادیث آمده، از جمله: 1 ـ حدیث «انا دار الحکمة و علىّ بابها». این حدیث را 59 نفر از علمای اهل سنت مثل: احمد بن حنبل، ترمذى، ابونعیم الاصفهانى، ابن المغازلى، سبط بن الجوزى و...، نقل کرده و از مسلّمات دانسته اند. 2 ـ حدیث «أنا مدینة الحکمة و علىّ بابها». این متن از حدیث را نیز دوازده نفر از علماى اهل سنت مثل: ابونعیم اصفهانى، خطیب بغدادى، مناوى، قندوزى و...روایت کرده و آن را از مسلّمات برشمرده اند.
راویان حدیث از صحابه: امیر المؤمنین(ع)، امام حسن(ع)، امام حسین(ع)، عبدالله بن عباس، جابر بن عبدالله انصارى، عبدالله بن مسعود، عبدالله بن عمر، حذیفة بن یمان، انس بن مالک، عمرو بن عاص و... اما راویان حدیث از تابعین مانند: امام زین العابدین(ع)، امام باقر(ع)، اصبغ بن نباته حنظل، جریر ضبّى، حارث بن عبدالله، حارث بن عبدالله همدانى، سعد بن طریف حنظلى، سعید بن جبیر، سلمة بن کهیل، سلیمان بن مهران، عاصم بن حمزه سلولى، عبدالله بن عثمان بن خثیم، عبدالرحمن بن عثمان و... .
راویان حدیث مدینه العلم در قرن سوم 19 عالم اهل سنت بودند مانند: احمد بن حنبل و ترمزی. در قرن چهارم 31 نفر مانند: طبری. در قرن پنجم 28 نفر مانند: حاکم و بیهقى. در قرن ششم 22 نفر مانند: ابن عساکر. در قرن هفتم 17 نفر مانند: ابن اثیر. در قرن هشتم 13 نفر مانند: حموى و ذهبى. در قرن نهم 14 نفر مانند: هیثمى. در قرن دهم 24 نفر مانند: سیوطی. در قرن یازدهم 20 نفر مانند: ابن کثیر. در قرن دوازدهم 15 نفر مانند: زرقانی. در قرن سیزدهم 22 نفر مانند: آلوسی. در قرن چهاردهم 14 نفر مانند: زینی دحلان.
الامام الصادق (ع)
من فطر صائما فله مثل اجره
هر که روزه داري را افطار دهد اجرش همانند اجر او باشد
ميزان الحکمة 6/394