امام علي(ع) در خطبه 162 «نهج البلاغه»، درباره خطراتی كه از ناحیه حکومت «بني اميّه» متوجه اسلام شده، می فرماید: «آنها کوشیدند نور خدا را خاموش کنند و مجرای فوران چشمه فیض الهی را مسدود کنند و این آب زلال را به بیماريها و سموم آلوده سازند». در واقع کلام امام(ع) اشاره به این است که بنى اميّه تنها به فكر رسيدن به مقام و حكومت بر مردم نبودند؛ بلكه هدفشان خاموش كردن نور اسلام و «قرآن» بود تا از اين طريق مردم را به دوران ظلمانى جاهليّت بازگردانند.

امام علي(ع) در خطبه 162 «نهج البلاغه»، درباره غصب مقام «خلافت» به یکی از یارانش فرمودند: «اما اين كه بعضى اين مقام را از ما گرفتند و در انحصار خود درآوردند، در حالى كه ما از نظر نَسَب بالاتر و از جهت رابطه با رسول خدا(ص) پيوندمان محكم تر است، بدين جهت بود كه عده اى بر اثر خودخواهى و انحصارطلبى ناشى از جاذبه هاى خلافت، به ديگران بُخل ورزيدند، و [با نداشتن شايستگى، حقّ ما را غصب كردند] و گروهى ديگر [اشاره به خود حضرت و بنى هاشم است] با سخاوت از آن چشم پوشيدند. خدا در ميان ما و آنها داورى خواهد كرد و بازگشت همه به سوى او در قيامت است».

عمر درباره زن دیوانه ای که زنا کرده بود، حکم سنگسار صادر کرد. امام علی(ع) سخن رسول الله(ص) درباره تکلیف نداشتن دیوانه را به عمر یادآور شد. پس حضرت، آن زن را از مامورین عمر گرفت و رها کرد.

شیعیان هنگامی که در علومی که از حضرت رسول بدان ها رسیده اختلافی داشته باشند، به نظر امام علی(ع)... و امام صادق(ع) رجوع می کنند. منظور از این حرف، تبیین وضعیت شیعیان در مواجهه با اختلافات حتمی در علوم به جا مانده از حضرت رسول است. شیعیان در مقام انجام وظیفه در اینگونه مواقع و برای آشکار شدن حق به کسی مراجعه می کنند که به نص نبوی و با تعبیرهای گوناگون مبنی بر هدایت پذیری امت از او منصوب شده و هیچ وقت اشتباه نکرده و نمی کند و کلام او و فرزندان پاکش همان کلام رسول الله است.

طبق آیه مباهله که می گوید: فرزندانتان را براى مباهله بخوانید و پیامبر(ص) حسن و حسین(ع) را آورد، پس این دو فرزندان او هستند. برای تایید این مطلب می توان به آیه 84 و 85 سوره انعام که عیسی را فرزند ابراهیم می داند و همچنین روایات متعددی از پیامبر(ص) و ائمه(ع) نیز اشاره کرد.

در جريان جنگ «صفين» و بر اثر قرآن به نيزه كردن معاويه، گروهي از سپاهيان امام علي(ع) با شعار «لا حكم الا لله»، امام(ع) را به پايان دادن جنگ و پذیرش «حكميت» مجبور کردند. پس از انحراف در قضيه «حكميت»، آنان از لشكر امام(ع) جدا شده و در منطقه «حروراء» اجتماع كرده و بر عليه حكومت امام(ع) شوريدند. امام(ع) تلاش‌های بسياری به عمل آورد تا آنها را به راه راست هدايت کند و گروه زيادی نیز از آنها جدا شدند؛ اما بقيه آنها در جريان جنگ «نهروان» به طور كامل شكست خورده و به جز ده نفرشان، همگي كشته شدند.

خداوند در آیه 6 سوره صفّ می فرماید: حضرت مسیح(ع) به آمدن رسول اکرم(ص) بشارت داده است و این بشارتها به قدری مفصل بیان شده که خداوند درباره آن در آیات متعددی مثل آیه 146 سوره بقره می فرماید: «اهل کتاب پیامبر موعود را همچون فرزندان خود مى شناسند ولى جمعى از آنان، حق را در حالى که از آن آگاهند کتمان مى کنند».

با انتخاب عثمان به خلافت، بنى امیّه که دشمنى آنان با اسلام و رسول خدا(ص) از همان آغاز آشکار بود، قدرت یافتند و زمینه هاى انتقام از آل رسول الله(ص) فراهم شد. پس از قدرت یافتن عثمان، ابوسفیان روزى خطاب به عثمان گفت: این خلافت پس از قبیله تیم (ابوبکر) و عدى (عمر) به تو رسیده است. اکنون آن را همچون توپ میان قبیله خودت بگردان و پایه هاى آن را بنى امیّه قرار ده! و این نکته را بدان که فقط مسأله، فرمانروایى است. من که بهشت و دوزخى را نمى شناسم!

از برخى احادیث موجود در منابع اهل سنّت استفاده مى شود که حضرت على(ع)، نزدیکترین شخص به پیامبر(ص) شناخته مى شدند. مثل حدیث مرغ بریان انس ابن مالک و حدیث برادرخواندگی پیامبر و علی و ... .
 

امام شیبانى شافعى در فضائل امیرالمؤمنین(ع) چنین سروده است: ولا تنس صهرَ المصطفى وابن عمه *** فقد کان بحراً للعلوم مسدّدا. وأفدى رسول الله حقّا بنفسه *** عشیّةَ لمّا بالفراش توسّدا...؛ و داماد مصطفى و پسر عمویش را فراموش نکن که دریاى علوم و تأیید شده از سوى خداوند بود. و خود را به حقّ، فداى رسول الله کرد شبى که در رخت خواب (پیامبر) خوابید. و هرکس مولاى او پیامبر است پس على براى او مولا و کمک کارِ به حقّ شده است... این ابیات، منتخبى است از قصیده بزرگى که به هزار بیت مى رسد.