نقش اقتصاد در جامعه مانند خون است در بدن، يك اقتصاد سالم همانند خون سالم است، و يك اقتصاد ناسالم همانند خون كثيف و آلوده، تمام بدن را آلوده مى كند. اهمّيّت مسئله تحريم ربا به خاطر همين موضوع است؛ زیرا ربا در حقيقت جامعه را به سرطان اقتصادى كه بى شباهت به سرطان خون نيست مبتلا مى سازد. از سویی يكى از فلسفه هاى تحريم ربا، ارتباط آن با بروز بحران هاى اقتصادى است. محمد ابوزهره استاد دانشگاه قاهره مى گويد: «در سال 1931 تا 1939 بحران عظيمى در اقتصاد جهان پيدا شد كه مطالعات دانشمندان نشان می دهد عامل اصليش مسئله رباخوارى است... ».

فعّاليّت های اقتصادی غیر مجاز در اسلام عبارتند از: 1. خريد و فروش اشياء مُضرّة. 2. خريد و فروش آلات حرام. 3. خريد و فروش اجناس حلال كه مي دانيم در طريق ضرر و زيان جامعه استفاده مى شود. 4. خريد و فروش اشيائي كه باعث تقويت دشمنان خدا و دشمنان خلق خدا مى شود. 5. هر گونه همكارى و كمك به ظالمان و ستمگران، به صورت معاون، كارمند و ... . 6. هر گونه تبليغات مُضرّ و زيان بخش چه زيان جسمى داشته باشد و يا اخلاقى. 7. هر گونه تقلّب و ساختن جنس تقلّبى و خريد و فروش آنها. 8. گرفتن اجرت و حقوق در برابر انجام وظيفه واجب و ...

امر به معروف دو شاخه دارد، شاخه عمومى، كه همه مردم را در بر مى گيرد و شاخه خصوصى، كه مخصوص حكومت است. از وظايف اداره حسبه، نظارت بر كار كسبه، تجّار، كشاورزان، نظارت بر امور منكرات در كوچه‌ و بازار، رسيدگى به صحّت وزن و پيمانه و بهداشت نانوايان، شرايط كشتار، گرمابه داران، پزشكان، آموزگاران، اذان گويان و خادمان مساجد، واعظان، نامه نويسان و نظارت بر كارهاى تاجران، دريانوردان، معماران و ... بود. اداره این امور برعهده حکومت بوده و محتسبان هر جا خلافى مى ديدند، برخورد كرده یا تحويل قاضى مى دادند.

خدا روزی تمام جنبندگان را در جهان آفرینش تضمین کرده است، ولی «کسب» آن با «تدبیر و تلاش» به عهده خود «انسان» است و همچنین باید مانعی به نام «استثمار» و خود خواهی در میان نباشد؛ اگر کسی با تنبلی و بی تدبیری باعث هدر رفتن رزق شود یا اینکه مستکبرین، با استثمار مردم، آنان را در فقر نگه دارند، مربوط به عملکرد انسان ها است و منافی رزاقیت و عدالت الهی نمی باشد. خداوند علاوه بر تضمین تکوینی و طبعی رزق، احکامی را در حمایت از فقرا تشریع نموده است که اگر دقيقاً اجرا شود، نه تنها شاهد مرگ میلیون ها انسان گرسنه نخواهيم بود، بلکه فقیری نیز برای صدقه دادن یافت نخواهد شد.