1 ـ منظور، «شجره زقوم» است و آن درختى است که طبق آیه 64 سوره «صافات» در بن جهنم مى روید، و ثمره اى ناگوار و رنج آور دارد. این شجره طبق آیات 46 تا 47 سوره «دخان» خوراک گناهکاران است و همچون فلز گداخته در دل مى جوشد. 2 ـ منظور قوم سرکش یهود هستند، چون آنها همانند درختى هستند با شاخ و برگ فراوان اما مطرود درگاه پروردگار. 3 ـ در بسیارى از تفاسیر شیعه و اهل تسنن، نقل شده که «شجره ملعونه»، «بنى امیه» هستند؛ «فخر رازى» در تفسیر خود روایتى در این زمینه از «ابن عباس» نقل مى کند.

این آیه درباره ولید بن مغیره نازل شد که به پیامبر(ص) گفت: اگر نبوت راست است من به این مقام از تو سزاوارترم؛ زیرا هم سنّم بیشتر است و هم مالم. یا درباره ابو جهل است که گفت: ما و قبیله بنى عبد مناف در همه چیز با هم رقابت داشتیم تا این که آنها ادعا کردند پیامبرى از میان ما برخاسته که وحى به او مى شود. ولى ممکن نیست ما به او ایمان بیاوریم مگر این که بر ما وحى شود.

قرآنى که مى گوید: گرامى ترین شما نزد خدا، پرهیزکارترین شما است، چگونه این تبعیض غیر منطقى را مى پسندد؟ این حکم، به هیچ وجه با تاریخ سازگار نیست؛ زیرا بسیار کسانى بودند که روزى در ردیف مهاجران و انصار بودند، و سپس از راه خود منحرف شدند، و مورد خشم و غضب پیامبر(ص) قرار گرفتند. این موضوع با دلیل عقل نیز سازگار نیست؛ زیرا عقل، هیچ گونه امتیازى براى یاران پیامبر(ص) بر دیگران قائل نمى باشد، چه تفاوتى میان «ابو جهل ها» و کسانى است که نخست ایمان آوردند، سپس از آئین او منحرف شدند؟!

ابو جهل نسبت شعر و شاعرى به پیامبر(ص) می داد و عقبه یا عتبه نسبت کهانت به حضرت می داد. اين دو آيه نفى نسبت هاى ناروايى است كه مشركان و مخالفان به پيامبر(ص) مى‏ دادند؛ زیرا شعر معمولاً زائیده تخیلات و هیجانات عاطفى است، درحالى که قرآن در عین زیبائى و جذابیت، کاملاً مستدل و منطقى و عقلانى است.

روزى ابوجهل سخت پیامبر را آزار داد. حمزه که تا آن روز درباره اسلام اندیشه مى کرد، در آن روز براى شکار به بیابان رفته بود. هنگامى که بازگشت، از جریان کار ابوجهل و برادرزاده خویش با خبر شده به سراغ ابوجهل رفت و چنان بر سرش کوفت که خون جارى شد، سپس حمزه به سراغ پیامبر(ص) آمد و اسلام را پذیرفت. آيه فوق در باره اين حادثه نازل گرديد و وضع ايمان حمزه و پافشارى ابو جهل را در كفر و فساد مشخص ساخت.