استعمال صیغه جمع در مفرد در قرآن

آیا لفظ جمع در مفرد استعمال مى شود؟

در آیه «مباهله» (آیه 61سوره «آل عمران»)، در آیه 173  این سوره، در آیه 52 سوره «مائده»، در آیه اول سوره «ممتحنه»، آیه 8 سوره «منافقون» و آیات 215 و 274 سوره «بقره»، تعبیراتى دیده مى شود که عموماً به صورت جمع است، ولى طبق آنچه در شأن نزول آنها آمده، منظور از آن یک فرد بوده است. این تعبیرات، یا به خاطر این است که اهمیت و موقعیت آن فرد و نقش مؤثرى که در این کار داشته روشن شود. و یا به خاطر آن است که حکم در شکل کلّى عرضه شود، اگر چه مصداق آن منحصر به یک فرد بوده باشد.

اطلاق صیغه جمع بر مفرد، در آیه مباهله!

اگر در جریان مباهله، پیامبر(ص) فقط حضرت فاطمه(س) و حسنین(ع)، و امام علی(ع) را همراه خود آورد، پس چرا عبارات آیه در مورد زنان که یک نفر بود و فرزندان که دو نفر بودند و نفوس که دو نفر بودند(پیامبر و علی) به صورت جمع آمده است؟

اجماع علماى اسلام اعم از شیعه و سنى در زمینه ورود این آیه در مورد اهل بیت(ع) و تصریح آنها بر اینکه پیغمبر(ص) غیر از على(ع)  و فاطمه(س) و حسن و حسین(ع) کسى را براى مباهله نیاورد، قرینه آشکارى براى تفسیر آیه خواهد بود. بنابراین، ایراد مزبور تنها متوجه شیعه نمى شود. بلکه همه دانشمندان اسلام باید به آن پاسخ گویند. ثانیاً؛ اطلاق «صیغه جمع» بر«مفرد» یا بر «تثنیه» تازگى ندارد، و در قرآن و غیر قرآن از ادبیات عرب و حتى غیر عرب شواهد بسیارى دارد.

همراهان پیامبر(ص)، در ماجرای مباهله

رسول خدا(صلى الله علیه وآله) چه کسانى را براى مباهله، همراه خود برد؟

غالب مفسران و محدثان شیعه و اهل تسنن تصریح کرده اند: آیه 61 سوره آل عمران، در حق اهل بیت پیامبر(ص) نازل شده است و منظور از«أَبْناءَنا» حسن و حسین(ع)، و منظور از «نِساءَنا» فاطمه(س)، و منظور از«أَنْفُسَنا»  على(ع) بوده است. برخی از متعصبین اهل سنت سعی کرده اند ورود احادیث را در این زمینه انکار کنند، در حالیکه حدود شصت نفر از بزرگان اهل سنت آن را نقل کرده اند و اگر بنا باشد ورود این احادیث را از طرق اهل تسنن انکار کنیم، سایر احادیث آنها و کتبشان نیز از درجه اعتبار خواهد افتاد.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قالَ السجّادُ عليه السّلام :

اِنّى لَمْ اَذْکُرْ مَصْرَعَ بَنى فاطِمَةَ اِلاّ خَنَقَتْنى لِذلِکَ عَبْرَةٌ.

من هرگز شهادتِ فرزندان فاطمه عليها السّلام را به ياد نياوردم ، مگر آنکه بخاطر آن ، چشمانم اشکبار گشت .

بحارالانوار، ج 46، ص 109