خداوند زمینه روزی را در درون و بیرون وجود انسان قرار داده؛ در صورتی که انسان تلاش و کوشش کند و از فکر و درایت خود استفاده نماید و در جامعه عدالت اجتماعی باشد همه مردم به آن روزی که در آیات و روایات وعده آن داده شده و خداوند برایشان مقدر کرده می رسند. البته خداوند براى اين كه مردم روزى را تنها نتيجه تلاش و كوشش خود ندانند گاهی بدون تلاش و کوشش به برخی افراد روزی می دهد، که این یک استثنا می باشد.

طبق آیه 30 سوره اسراء، خداوند روزیش را بر هر کس بخواهد گشاده مى دارد و بر هر کس بخواهد تنگ، چرا که او نسبت به بندگان آگاه و بینا است. گاهی او مى خواهد به این وسیله انسان را تربیت کند و روح سخاوت و فداکارى را در او پرورش دهد. و گاهی صلاح انسان در حدّ معینى از روزى است که نه موجب فقر شود نه طغیان. از همه اینها گذشته، وسعت و تنگى رزق افراد به جز موارد استثنائى بستگى به میزان تلاش آنها دارد و کلام خدا درباره تنگی و گشادگی روزى هماهنگ با حکمت اوست که متناسب با تلاش انسان به او روزی می دهد.