تفاوت اسلام و ایمان، در این است که اسلام شکل ظاهرى و قانونى دارد و هر کس شهادتین را بر زبان جارى کند در سلک مسلمانان وارد مى شود و ممکن است انگیزه هاى مختلفى داشته باشد حتى انگیزه هاى مادى و منافع شخصى.  ولى ایمان یک امر واقعى و باطنى است و جایگاه آن قلب است نه زبان و ظاهر، و مومن انگیزه هاى معنوى دارد.

«نبي»، وحي را دريافت و اگر مردم بخواهند در اختيارشان قرار مي دهد.«رسول» علاوه بر دريافت وحي موظف به دعوت مردم به سوى خدا و ابلاغ فرمان اوست که اين دو«ارائه طريق» است. وليکن «امام» سعى مى کند با تشکيل حکومت يا از طريق باطنى با تربيت نفوس«ايصال به مطلوب» نمايد؛ يعني آموزه هاي وحياني را عملا اجرا و پياده کند. اين اوصاف در بعضي پيامبران از جمله پيامبر اسلام جمع بوده است.