«ابن سعد» براى اين كه خبر پيروزى ظاهرى خويش را هر چه زودتر به عبيدالله بن زياد برساند در عصر همان روز عاشورا سر امام(ع) را توسط «خولى بن يزيد» و «حميد بن مسلم» به كوفه فرستاد. خولى كه حامل خبرى عظيم بود خود را با شتاب به كوفه رساند و جلو دارالاماره آمد و چون در قصر را بسته يافت به ناچار به سوى خانه خود رفت و سرِ امام را زير طشتى قرار داد.
در روز عاشورا هنگامی که يسار(غلام زياد بن ابيه) و سالم (غلام عبيدالله بن زياد) به ميدان آمدند و مبارز طلبيدند، حبيب بن مظاهر و برير بن خضير عزم ميدان كردند ولى امام حسین(ع) مانع شد، آنگاه عبدالله بن عمير برخاست و از امام اذن طلبيد، امام(ع) اجازه داد. وى به ميدان شتافت و آنها را از پاى درآورد ولی سپاه دشمن از راست و چپ حمله کردند و او را به شهادت رساندند.
پس از شهادت امام حسين(ع) زنان بنى هاشم لباس هاى سياه و خشن بر تن می كردند، از سرما و گرما پروايى نداشتند و به عزادارى مى پرداختند تا آنجا كه اشك چشم رباب خشك شد و امام على بن الحسين(ع) براى مراسم ماتم و عزادارى آنها غذا تهيه مى كرد. امام صادق(ع) می فرماید: «زنان بنى هاشم به مدت پنج سال حالت عزا داشتند و از آرايش و زينت دورى مى جستند، تا آن زمان كه مختار قيام كرد و عبيدالله بن زياد را كشت و سرش را به مدينه فرستاد».
پس از مرگ يزيد، بزرگان و شيعيان كوفه که خود را مقصر اصلی شهادت امام حسین(ع) می دانستند، زمينه را براى قيام آماده دیدند. سليمان بن صرد خزایی که طی نامه اى از شيعيان مدائن و بصره، قول همكارى گرفته بود. آنان با جمع آورى اسلحه و دعوت پنهانى مردم؛ در اوّل ربيع الثانى سال 65 با پنج هزار نفر سپاه به كربلا رفته وپس از توبه، به سمت شام حركت کردند. آنها در«عين الورده» با سپاه سی هزار نفری شام درگير شدند. اين نبرد سه روز به طول انجاميد و سران انقلاب به جز رفاعة بن شدّاد، همگى به شهادت رسيدند.
مختار برای قیام، به سراغ محمّد بن حنفيّه رفت و قيامش را به وى منسوب كرده خود را نماينده وى معرّفى نمود. حمايت ابراهيم اشتر كمك بزرگى به مختار کرد و پس از سه روز کوفه تصرّف شد. مختار بر فراز منبر رفت و از مردم بیعت گرفت. مختار، ابراهيم اشتر را به جنگ عبیدالله بن زیاد فرستاد که به کشته شدن ابن زیاد انجامید. آتش انتقام از قتله كربلا در فاصله اندكى جانيان كربلا را طعمه خويش ساخت و مختار هر يك را به تناسبِ عمل زشتى كه مرتكب شده بودند با اشدّ مجازات به سزاى اعمال ننگين خود رساند.
روز عاشورا عمر بن سعد تير را بر كمان نهاد و به سوى ياران امام حسین(ع) رها ساخت و گفت: همگى نزد امير عبيدالله بن زياد گواهى دهيد اوّل كسى كه به سوى آنان تير انداخت من بودم! به دنبال او لشكرش سپاه امام را تيرباران كردند و جنگ شروع شد.
امام حسین(ع) روز دوم محرّم سال 61 هجرى وارد سرزمین کربلا شد، و رو به یارانش فرمود: مردم، بندگان دنیا هستند و دین همانند چیزى است که بر زبانشان باشد، تا آنگاه که زندگى شان پر رونق است آن را نگه مى دارند، ولى هنگامى که با مشکلات آزموده شوند، عدد دینداران اندک مى شود. حرّ، طی نامه ای به عبیدالله بن زیاد، او را از ورود امام به کربلا باخبر ساخت. امام حسین(ع) سرزمین کربلا را سرزمین اندوه و سختی نامید و سخن پیامبر(ص) و امام علی(ع) را درباره شهید شدنشان در این سرزمین برای اصحاب خود بازگو کرد.
قال الصّادق عليه السّلام :
اَللّهم ... وَ ارْحَمْ تِلْکَ الاَعْيُنَ الَّتى جَرَتْ دُمُوعُها رَحْمَةً لَنا وَ ارْحَمْ تِلْکَ الْقُلُوبَ الَّتى جَزَعَتْ وَ احْتَرَقَتْ لَنا وَ ارْحَمِ الّصَرْخَةَ الّتى کانَتْ لَنا.
بحارالانوار، ج 98، ص 8