تبیین جایگاه رأفت و رحمت اسلامى در روايات فراوانى به چشم می خورد؛ اصولا محبت اساس دين اسلام است و به فرموده امام صادق(ع) دين چیزی جز محبّت و رحمت نیست تا جایی که این رحمت و رأفت در ميدان جنگ نيز بروز و ظهور دارد و در كانون خشونت و تندى، مسلمانان را نسبت به آن سفارش مى‌كند. رأفت و رحمت اسلامى علاوه بر تمام انسانها با قطع نظر از كيش و آيين شامل ساير جانداران نيز مى شود.
🔹 در اسلام شاد کردن و رفع گرفتاری از دیگران، علاوه بر اینکه در برخی موارد واجب است (از جمله خمس، زکات، صدقات واجب و …)، به طور مطلق مستحب بوده و عبادت محسوب می شود.
🔹 در روایات نیز به این مسأله اشاره شده است؛ به عنوان مثال در روایتی اساس دین محبت دانسته شده است و در روایت دیگری شاد کردن دل مؤمن از بهترین مصادیق نیایش الهی شمرده شده است. همچنین سفارش شده بدی را با خوبی پاسخ دهیم.
🔹 اما این مساله نباید ما را از سایر روشهای پرستش الهی بازدارد چرا که هر کدام جایگاه خاص خودش را دارد.
در روايات اسلامى بهای بسیار زیادی به گوهر عقل و خرد داده شده است و این گوهر به عنوان اساس دين، بزرگترين غنا، برترين سرمايه، فرمانده لشكر خداى رحمان، راهوارترين مركب، بهترين دوست، و معيار و ميزان براى تَقَّرب الى الله و كسب پاداش معرفى گرديده است؛ به عنوان نمونه: 1. پيغمبر اكرم(ص) مى فرمايد: «اساس موجوديت انسان عقل او است و آن كس كه عقل ندارد دين ندارد». 2. اميرمؤمنان على(ع) مى فرمايد: «هيچ بى نيازى همچون عقل نيست و هيچ فقرى همچون جهل!».
الإمامُ علىٌّ(عليه السلام)
غايةُ الآخِرةِ البَقاءُ
پايان آخرت، هستى و بقاست
ميزان الحکمه، جلد 1، ص 54