امام علي(ع) در نامه ای به فرزندش، دنيا را چنين توصيف كرده: «اين نامه پدرى است كه عمرش رو به فناست، او به سخت گيرى زمان معترف و آفتاب زندگيش رو به غروب و تسليم گذشت دنياست، همان كسى كه در منزلگاه پيشينيانِ از دنيا رفته سكنى گزيده و فردا از آن كوچ مي كند، اين نامه به فرزندى است آرزومند، آرزومند چيزهايى كه هرگز به آن دست نمي يابد و در راهى گام نهاده كه ديگران در آن گام نهادند و مردند، كسى كه هدف بيمارى ها، گروگان روزگار، در تيررس مصائب، بنده دنيا، بازرگان غرور، اسير مرگ، هم پيمان و قرين غم ها، آماج آفات و بلاها، مغلوب شهوات و جانشين مردگان است،‌ دنيا سرايى است كه در لابلاى بلاها پيچيده شده و به بى وفايى معروف است».

مـراد از تـنـگـی و سـخـتـي معيشت، فقر و نداري نيست؛ بلكه مراد آن است كه كسي كه خدا را فـراموش كند حتي اگر ثروت بي شمار هم داشته باشد باز آرامش روحي و رواني نخواهد داشت و همواره در پي افزايش ثروت و دلواپس از دست دادن آن، بيماري و ... خواهد بود و روشن است كه با چنين روحيه اي زندگي بسيار تلخ و تنگ خواهد بود. نكته ديگر اينكه منظور از «اعراض» در آیه، روگرداني عمدي و عناد با حقّ بعد از آگاهي و اتمام حجت با ایشان است؛ اما بسياري از مردم اینگونه نیستند. بنابراین، گشايش زندگي آنها به طور عادي و نتيجه تلاش آنها است؛ مگر كساني كه گرفتار سنّت استدراج شده اند و خداوند خواسته كه آنها در دنيا طلبي غوطه ور شوند.

امام علی(ع) در خطبه32 نهج البلاغه مردم را به زهد در دنیا که سرچشمه اصلى و کلید حقیقى سعادت انسان است دعوت مى کند و بر این امر تأکید مى کند که تمام بدبختى هایى که دامان انسان ها را گرفته و مى گیرد، از دنیاپرستى و دلبستگى بى حساب به دنیا حاصل مى شود.

قرآن و روايات، هم «دنيا» را مدح و تمجيد نموده اند و هم مورد مذمت قرار داده اند. علت تمجيد از دنيا، به خاطر آن است كه دنيا مزرعه آخرت و تجارتخانه مردان خدا، مسجد دوستان حق و سراى موعظه و پند شمرده شده است و آنجا كه از دنيا مذمت نموده اند به خاطر آن است كه دنيا به عنوان يك هدف و نه وسيله مورد توجه قرار گرفته و از ارزش هاى معنوى و انسانى بريده شده است كه در اين هنگام طبعاً مايه غرور و غفلت و طغيان و ظلم خواهد بود.