خداوند در آیه 195 سوره «بقره» از مسلمانان می خواهد بوسیله انفاق خود را از خطرات نجات دهند؛ «در راه خدا انفاق كنيد، [و با ترك انفاق] خود را به دست خود به هلاكت نيفكنيد». این آیه  يك حقيقت گسترده اجتماعى را روشن می سازد و آن اين كه انفاق سبب رهايى افراد اجتماع از هلاكت است. آری وقتى كه انفاق فراموش شود و ثروت ها در يك قطب اجتماع جمع گردد، اكثريتى محروم و بينوا به وجود مى‌ آيند و پس از چندی انفجار عظيمى در اجتماع رخ می دهد كه نفوس و اموال سرمايه‏ داران در آتش آن خواهد سوخت! از اين جا است که ارتباط مسأله انفاق و پيشگيرى از هلاكت روشن مى ‌شود.

امام علی(ع) فرماندار خود را هنگام غضب از اقدام عجولانه باز مي دارد و مي فرمايد: «هرگز به هنگامى كه خشمگين مى شوى و راه چاره اى براى آن مى يابى به انجام اقدام خشن شتاب مكن [و تصميم ناگهانى مگير]». حضرت در تبیین علت این سخن می فرماید: «غضب، صاحبش را به هلاكت مى افكند و عيوبش را آشكار مى سازد». علاوه بر این می فرماید: «غضب، بد همنشينى است، عيوب انسان را آشكار مى سازد شر را نزديك و خير را دور مى كند».

امام علی(ع) در مورد ترك «صبر» می فرماید: «كسى كه صبر و شكيبايى او را نجات ندهد بى تابى او را از پاى در مى آورد». در طول زندگى انسان همواره مشكلات فراوانى وجود دارد، و ممکن است انسان در این مسیر شکیبایی کرده و یا از خود بى تابى نشان دهد، و البته در این بین انسان عاقل راه نخست را بر مى گزيند تا از اجر صابران برخوردار گردد. امام صادق(ع) می فرماید: «در برابر مشكلات و مصائب صبر و شكيبايى داشته باشيد؛ زيرا كسى كه صبر نكند جزع او را هلاك خواهد كرد و هلاكت او در اين است كه پاداشى به او داده نخواهد شد».

ذات باری تعالی منزّه از حدود و ابعاد و جسمانیت است؛ ذات خدا از هر نظر بى نهايت است و ما از هر نظر محدود و متناهى هستيم و به همين دليل احاطه ما به او غير ممكن است؛ وقتی احاطه بر چنین موجودی ممکن نیست درکی به دست نخواهد آمد. ما به حقيقت ذات خدا هرگز پى نخواهيم برد، و انتظار آن را هم نبايد داشته باشيم؛ زيرا چنين انتظارى به اين مى ماند كه اقيانوس بيكرانى را در ظرف كوچكى جاى دهيم، يا جنین در رحم را، آگاه از تمام جهان بيرون بدانیم! آيا چنين چيزى ممكن است؟! بنابراین ادراک کنه ذات خدا نه ممکن است و نه تکلیف.

امام علی(ع) در ابتدا با طرح چند سؤال به انسان درباره غفلت هشدار می دهد: «ای انسان چه چيز تو را در مقابل پروردگارت مغرور كرده؟ آيا درد تو درمان ندارد يا اين خوابت بيداری ندارد. چرا آن گونه كه به ديگران رحم مى كنى به خودت رحم نمى كنى؟» و سپس در عبارتی کوتاه بی خبران را هشدار می دهد که با بيدارى و هوشيارى و تصميم و عزم راسخ از خواب غفلت برخيزند، و تا وقت نگذشته براى نجات خويش از چنگال معاصى كه آتش خشم و غضب الهى را بر مى افروزد، کاری بکنند و با یاد خداوند و اطاعت از او انس بگیرند.

واژه «ويل» در مقام نفرين و به معني «هلاکت» و يا به معني «انواع عذاب» بکار می رود؛ و تفسیر آن به چاه يا وادى پر عذابى در جهنم، در واقع از قبيل تفسير كلى به مصداق است. با مراجعه به قرآن استفاده می شود که موارد استعمال این واژه در مورد كارهاى بسيار زشت می باشد.

امام(ع) درباره شش صفت از صفات رذيله هشدار شديد داده می فرمایند: «آگاه باشيد! رياكارى هر چند كم باشد، شرك است. هم نشينى با هواپرستان ايمان را از انسان دور مى كند و شيطان را به حضور مى كشاند. از دروغ بپرهيزيد؛ چراكه دروغ از ايمان بركنار است. راستگو بر ساحل نجات است و دروغگو بر لب پرتگاه هلاكت. حسد نورزيد كه ايمان را نابود مى كند، آن گونه كه آتش هيزم را مى خورد. كينه يكديگر را در دل نگيريد كه بركت را از ميان مي ‏برد. آرزوهاى دور و دراز، عقل را به غفلت وامى دارد و ياد خدا را به فراموشى مى سپارد».

«فسق» به معنی «فحشاء نیست»؛ بلکه به معنی «نافرمانی» است. متعلق امر در جمله «امرنا»، «اطاعت و هدایت» می باشد. سرچشمه غالب مفاسد مترفین هستند لذا از آنها بالخصوص ياد شده است. پیروان مترفین هم گناه خود را که «سکوت و تبعیت محض» است بر گردن خود می کشند. خداوند سنت هايی دارد كه ضوابطي خاص دارند و جز در اثر حصول آن ضوابط به وقوع نمي پيوندد. سنّت عذاب الهي معلول «ظلم و نافرمانی» انسان هاست، نه اینکه خدا خواهان آن و فراهم کننده اسباب آن باشد. این عذاب بعد از «اتمام حجت» و مهلت دادن، واقع مي شود.

خداوند در آیاتی از قرآن، به تبیین فرجام اقوامی پرداخته که تمام تلاش خود را صرف آبادانی و توسعه یافتگی دنیا کرده و همین امر موجب غفلت، طغیان و نابودی آنان شده است. از این رو قرآن می فرماید: «و چه بسیار از شهرها و آبادیهایى را که بر اثر فزونى نعمت، مست و مغرور شده بودند هلاک کردیم! این خانه هاى آنهاست که[ویران شده، و] بعد از آنان جز مدت کمى، کسى در آن سکونت نکرد». همچنین می فرماید: «آیا[قارون] نمى دانست که خداوند از میان اقوام پیشین کسانى را هلاک کرد که نیرومندتر و ثروتمندتر از او بودند؟!».

به فرموده امام زمان(عج) هر كس او را انكار كند از ايشان نيست و راهش راه فرزند نوح است؛ چراكه مَثَل اهل بيت، مَثَل كشتى نوح است، هر كس سوار آن شود نجات يابد و آن كه تخلف كند غرق شود.