امام عسکری(ع) در دورانی پر از خفقان زندگی می كردند تا جایی که امام به اصحاب خود دستور مى دهد هيچ كس به او سلام نكند و با دست به او اشاره ننمايد؛ زيرا در اين صورت جانش در امان نخواهد بود. در اين اوضاع امام عسكرى(ع) دو وظيفه را دنبال مى كردند؛ يكى اينكه در صدد اثبات ولادت و وجود فرزندش بود و ديگر اينكه طورى فرزندش را معرفى كند كه جانش به خطر نيفتد.
در دوره امام جواد(ع) تا امام عسكرى(ع) به دليل فشارهاى سياسى و كنترل شديد فعاليت آنان از طرف دربار خلافت، شعاع فعاليت، بسيار محدود بود و از اين نظر تعداد راويان و پرورش يافتگان مكتب آنان نسبت به زمان حضرت صادق(ع) كاهش بسيار چشمگيرى را نشان مى دهد. عمر کوتاه امام جواد(ع) نیز، یکی از عوامل کمی تعداد شاگردان ایشان است.
قال الرّضا عليه السّلام :
مَنْ کانَ يَوْمُ عاشورا يَوْمَ مُصيبَتِهِ وَ حُزْنِهِ وَ بُکائِهِ جَعَلَ اللّهُ عَزّوَجَلّ يَوْمَ القيامَةِ يَوْمَ فَرَحِهِ وَ سُرُورِهِ
هر کس که عاشورا، روز مصيبت و اندوه و گريه اش باشد، خداوند روز قيامت را براى او روز شادى و سرور قرار مى دهد.
بحارالانوار، ج 44، ص 284