مسئله تفرق و انشعاب صوفيان در طول تاريخ مطرح بوده، چنانچه «هجويرى» مى نويسد: «من سيصد كس فقط اندر خراسان ديدم كه هر يك مشربى داشته، كه يكى از آن اندر همه عالم بس بود». همچنين «مونتگمرى» مى نويسد: «شماره طرائق به دويست طريقه بالغ مى شود و هر دسته اى از آن نيز شامل شاخه مستقلى مى گردد... و هر گروه تحت رهبرى شيخى مسيرى را دنبال مى كند». همین تکثر و رقابت بین گروه ها باعث درگيرى مشايخ با يكديگر می شد لذا «مولوى» برای توجیه این اختلافات می گوید: «دو ولى خدا همچون دو شيرند و در يك موضع نگنجند».

یک عارف مسلمان هرگز به خود اجازه نمى دهد افكار خود را بر قرآن و سنت تحميل كند و قرآن را به آن گونه كه ميل و خواست او است تفسير كند. او در تفسير آيات و روايات ضوابطى را رعايت مى كند كه با قواعد ادبى و مفاهيم لغوى و قرائن حاليه و مقاليه و متفاهم عرف در باب الفاظ سازگار باشد. ولى در عرفان وارداتى و تصوّف الفاظ از اين قواعد و ضوابط آزاد مى گردد، و مانند موم به هر شكلى لازم باشد در مى آيد، و تفسير به رأى بر متون اسلامى حاكم مى شود.