الانساب

معرفی کتاب « الانساب»

کتاب « الانساب» یکى از مهم ترین و اصیل ترین منابع اهل سنت در زمینه علم انساب یا نسب شناسى است که توسط عبدالکریم بن محمد بن منصور تمیمى سمعانى (502-562ق) تالیف شده است. این کتاب که از مهم ترین و اثرگذارترین کتاب ها در زمینه نسب شناسى، علم رجال و تراجم به شمار مى رود، مورد توجه فراوان مورخان و علماى رجال اهل سنت و حتى علماى شیعه در قرون بعد قرار گرفته است و مورخانى مثل ذهبى، ابن اثیر و ابن حجر عسقلانى در تدوین و تالیف کتاب هاى خود به وفور از مطالب آن بهره برده اند. سمعانى که پیرو فقه شافعى بوده و به احمد بن حنبل نیر تعصب و گرایش ویژه اى داشت، به شدت مخالف شیعیان و عقاید الهى و اسلامى شیعه بود و عقاید ضد شیعى خود را در این کتاب منعکس کرده است؛ به طورى که در بسیارى از موارد به ناسزاگویى درباره راویان، علماء و ائمه شیعه پرداخته و بر اساس اتهام تشیع، روایت بسیارى از این راویان را رد و تضعیف کرده است. حتى وى روایاتى را که احمد بن حنبل در مسند خود از راویان شیعه نقل کرده ردّ کرده است.

معرفی إبن اثیر جَزَرى

ابن اثیر جَزَرى که بود؟

وى ابوالحسن على بن محمد بن محمد بن عبدالکریم شیبانى جزرى مشهور به عزالدّین، ابن اثیر (555-630) مورّخ، محدّث، و ادیب مشهور اهل سنت است که دو کتاب مهم «الکامل فى التاریخ» و «اُسْد الغابه» از تالیفات او مى باشد. او در نزدیکى موصل به دنیا آمده و در حلب سوریه (شام) وفات یافته است، براى کسب و تحصیل علم و حدیث به مناطق زیادى مثل شام، موصل، و بغداد سفر کرده و از محضر اساتید احادیث فراوانى را بهره برد؛ او همچنین به حلب و قدس نیز مسافرت کرد. نقل است که به هنگام مسافرت به حلب، یاقوت حموى تاریخ نویس مشهور اهل سنت به او وصیت کرد تا نوشته هایش را به بغداد برده و به محل وقف مخصوص بسپارد تا در امان بوده و اهل علم استفاده نمایند. اما «قطفى» در کتاب «انباه الرواه» خود در ذیل ترجمه احوال یاقوت مى نویسد که ابن اثیر این وصیت یاقوت را نادیده گرفت و با تصرّف در آنها (که در محتواى نوشته ها دست برد) آنها را در میان گروه هایى پخش کرد تا از آن بهره ببرند. اگر این گفته قطفى درست باشد، اتّهام صریحى بر تدیّن و امانت دارى ابن اثیر به شمار مى رود که ارزش مطالب و نقل اقوال او در آثارش را نیز مخدوش و بى اعتبار مى گرداند. ابن اثیر از لحاظ سیاسى با حکّام عصر خویش هماهنگ و همراه بود و به خلفاى عباسى تمایل داشت. و از این رو به شدت با شیعیان و تشیع سرِ ستیز داشت.
 

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قال الصّادق عليه السّلام :

... رَحِمَ اللّهُ دَمْعَتَکَ، اَما اِنَّکَ مِنَ الَّذينَ يُعَدُّوَنَ مِنْ اَهْلِ الْجَزَعِ لَنا وَالَّذينَ يَفْرَحُونَ لِفَرَحِنا و يَحْزَنُونَ لِحُزْنِنا، اَما اِنّکَ سَتَرى عِنْدَ مَوْتِکَ حُضُورَ آبائى لَکَ... .

وسائل الشيعه ، ج 10، ص 397