پيامبر(ص) بارها درباره دانايي و مهارت امام علي(ع) در قضاوت فرمود: «ماهرترين فرد امت من در قضاوت، على بن ابى طالب(ع) است»؛ در راستاي اين حديث، بخارى در صحيح خود از عمر نقل کرده: در بين ما بهترين قاضي علي(ع) است؛ نیز در کتاب تاريخ اسلام به نقل از ابن عبّاس آمده عمر بن خطاب گفت: علي(ع) در قضاوت داناترين همه ماست.
آیه 29 سوره انفال، تقوا را عامل شناخت حق از باطل معرفی کرده است؛ زیرا با تقوا پرده های حرص و شهوت و... از اندیشه انسان زدوده شده، نیروى عقل براى درک حقایق آماده می شود. ضمن اینکه همه دانایی ها از خداوند سرچشمه مى گیرد و تقوا موجب تقرب و بهره مندی بیشترى از آن خواهد شد و لذا در فتنه ها، ظاهر فریبنده باطل را تشخیص خواهد داد. تجربه نیز ثابت کرده جوامعى که بر محور هوا و هوس مى گردد تمییز حق و باطل در آن مشکل است.
الإمام علىٌّ(عليه السلام)
استَفْرِغْ جُهدَکَ لمَعادِک تُصْلِحْ مَثْواکَ
تمام کوشش خود را براى معاد خويش به کار گير، قرارگاهت درست مى شود
ميزان الحکمه، جلد 1، ص 58