میراث حدیثی تشیع جایگاه بسیار والایی برای خصلت آزادی و حريت آدمی ترسیم کرده است. به تعبیر امام صادق عليه السلام، حريت و آزادگی، جامع بسیاری از صفات برجسته اخلاقی است.

از كلمات مولا علی عليه السلام به خوبى روشن مى شود كه مسأله آزادى و حريت ريشه بسيارى از صفات اخلاقى است و آزادگان در قيد و بند اين دنيا نمى توانند بمانند و از اين رو به سرعت در صدد كوچ كردن به دار آزادگى اند.

نکوهش اسارت و بندگى «نفس» در برابر خواست هاى شهوانی یکی از مضامین مکرر در روایات معصومین علیهم السلام است.

ازتعابير احادیث استفاده مى شود كه «صبر» و «زهد» نقش زيادی در حریت انسانها دارد و نيز استفاده می شود که آزادى حقيقى در پيروى از فرمان خداست و آنچه را بعضى آزادى مى پندارند، نوعى اسارت در چنگال هوا و هوس و خواسته هاى شيطانى است.

امتیازات نهضت عاشورا که در دیگر حوادث تاریخی یا وجود نداشته و یا به این اندازه پر رنگ نبوده و یا همه این امتیازات را یک جا در خود جاى نداده است، از این قرار است:

1. اهداف و انگیزه هاى خالص الهى؛ 2. کشته شدن حجّت خدا توسّط مردمى به ظاهر مسلمان؛ 3. یاران همراه امام(ع) افرادى مؤمن، وفادار، فداکار و پاکباخته بوده اند. 4. ذلّت ناپذیرى عاشوراییان؛ 5. مظلومیّت، در ابعاد مختلف؛ 6. از دیگر امتیازات این حماسه بزرگ، قدرت تأثیرگذارى آن در افکار عمومى مسلمانان، بلکه آزادمردان جهان در طول تاریخ است.