هدفِ دستورات مذهبى جلوگيرى از آزادى هاى منطقى نيست. بلكه هدف آن، جلوگيرى از به هدر رفتن نيروها و سرمايه هاى انسانى در راه هاى نادرست و بى ارزش است. دين انسان را در استفاده صحيح از مواهب حيات، پوشيدن انواع لباس ‏هاى معقول، بهره گرفتن از غذاهاى خوب، لذّات و تفريحات سالم و هرگونه بهره بردارى مفيد از وسايل زندگى آزاد گذاشته و هرگز انسان را به ترك آن دعوت نمى كند.

در قرآن کریم تعابير گوناگونى در رابطه با نفى اسارت و اثبات آزادی وجود دارد  كه همگى نشان دهنده اهتمام قرآن بر رهایى و آزادى انسانها است. پيامبر اسلام و ساير انبياء عليهم السلام با برداشتن بارهای تحمیل شده بر گُرده انسانها و گشودن آن غُل و زنجيرها، آزادى واقعى را به انسان برگرداندند؛ زيرا او را به آزاد انديشيدن، آزادى از چنگال هوا و هوس، آزادى از چنگال حكام ستمگر، آزادى از دست شياطين و طاغوت ها، و آزادى از چنگال خرافات و موهومات و پرستش ما سوى اللَّه دعوت كردند.

رعایت اعتدال در همه چیز، حتى در انفاق و کمک به دیگران، یک اصل اساسى است. خداى متعال در آیه 29 سوره «اسراء» روى این مسأله تأکید کرده مى فرماید: «هرگز دست خود را بر گردن خویش زنجیر مکن»؛ این تعبیر کنایه لطیفى است از این که: دستِ دهنده داشته باش، و همچون بخیلان که گوئى دست هایشان به گردنشان با غل و زنجیر بسته اند و قادر به کمک و انفاق نیستند، مباش! از سوئى دیگر مى فرماید «دست خود را فوق العاده گشاده مدار، و بذل و بخشش بى حساب مکن، که سبب شود مورد ملامت این و آن قرار گیرى، و از مردم جدا شوى».