این آیات در پاسخ به بت پرستانی نازل شد که به پیامبر(ص) گفتند: آنچه در قرآن درباره مذمت و ترک عبادت بت هاى بزرگ ما وارد شده، قابل تحمل نیست. اگر مى خواهى از تو پیروى کنیم، قرآن دیگرى بیاور و یا این مطالب را تغییر ده.

این آیات یا در تأیید برنامه تبلیغی گروهى از یاران پیامبر(ص) نازل شد که براى تبلیغ اسلام به میان قبائل بادیه نشین رفتند. بادیه نشینان به آنها نیکى کردند، ولى بعضى گفتند: چرا پیامبر(ص) را رها کردید. و یا هنگامى که بادیه نشینان مسلمان شدند، براى فرا گرفتن احکام اسلام، همگى به مدینه آمدند، و این سبب بالا رفتن قیمت اجناس، و مشکلاتی براى مسلمانان مدینه شد. آيه نازل گرديد و به آنها دستور داد، لازم نيست همگى براى فهم معارف اسلام به مدينه بيايند.

گروهى از منافقان به پیامبر(ص) گفتند به ما اجازه بده مسجدى بسازیم تا افراد ناتوان، بیمار و پیرمردان در آن نماز بگزارند. پیامبر(ص) به آنها اجازه داد، آنها گفتند: ممکن است شخصاً بیائید و در آن نماز بگزارید؟ در این هنگام، آیات فوق نازل شد و به دنبال آن پیامبردستور داد: مسجد مزبور را آتش زدند.
 

گروهى از مسلمانان به پیامبر(ص) مى گفتند: آیا براى پدران ما که در عصر جاهلیت از دنیا رفتند، طلب آمرزش نمى کنى؟ آیات فوق نازل شد و درباره استغفار برای مشرکان اخطار داد.

بعضى گفته اند: گروهى از مسلمانان قبل از نزول فرائض، چشم از جهان بسته بودند، جمعى خدمت پیامبر(ص) آمدند و درباره سرنوشت آنها اظهار نگرانى کردند، و چنین مى پنداشتند: شاید آنها گرفتار مجازات الهى باشند. آیه فوق نازل شد و این موضوع را نفى کرد. بعضى دیگر گفته اند: این آیه در مورد استغفار مسلمانان براى مشرکان، قبل از نهى صریح در آیات سابق نازل شده است؛ زیرا این موضوع باعث نگرانى گروهى از مسلمین شده بود. آیه فوق نازل شد و به آنها اطمینان داد استغفارهاى آنان قبل از نهى الهى، موجب مجازات نخواهد بود.

آیه117 درباره ابو خیثمه نازل شد که به غزوه تبوک نرفت. یک روز که در کنار همسران خود بود به یاد پیامبر(ص) که در هوای گرم با دشمن مبارزه می کنند افتاد و پشیمان شد. سوار بر شتر شد و به سوی تبوک حرکت کرد تا به پیامبر(ص) رسید. آیه 118 درباره سه نفر از مسلمانان نازل شد که از شرکت در جنگ تبوک سرباز زدند. بعد از جنگ پیامبر(ص) عذر خواهی آنان را قبول نکرد و دستور داد احدى با آنها سخن نگوید. حتی زنانشان با آنها قطع رابطه کردند. فضای مدینه بر آنها تنگ شد و به کوه پناه بردند و از کار خود پشیمان شدند.

هنگامى که پیامبر(ص) از تبوک بازگشت دستور داد: هیچ کس با منافقان مجالست نکند و سخن نگوید، آنها که خود را در فشار شدید اجتماعى دیدند در مقام عذرخواهى برآمدند. آيات فوق نازل شد و وضع آنها را مشخص ساخت.

این آیه درباره ابو لبابه انصارى نازل شد که به همراه چند نفر از شرکت در جنگ تبوک خوددارى کردند. هنگامى که آیاتی در مذمت متخلفین از جنگ را شنیدند پشیمان گشتند و خود را به ستون هاى مسجد پیغمبر(ص) بستند. آیه فوق نازل شد که خداوند توبه آنها را پذیرفته. آنها به شکرانه این موضوع، همه اموال خود را به پیامبر(ص) تقدیم داشتند. چیزى نگذشت که آیه بعد نازل شد.

 این آیه درباره سه نفر از متخلفان جنگ تبوک به نام هلال بن امیّه، مرارة بن ربیع و کعب بن مالک نازل شده است. یا درباره بعضى از کفار می باشد که در میدان هاى جنگ، شخصیت هاى بزرگى مانند: حمزه سید الشهداء را شهید کردند، سپس دست از شرک برداشته و مسلمان شدند.