حضرت ابراهيم(ع) از افول و غروب كواكب و خورشيد و ماه استدلال بر نفى الوهيّت آنها كرد و گفت: چنين موجوداتى ممكن نيست خداى جهان باشند؛ چرا که اولا: افول ممکن بودن موجود را مى فهماند، و هر موجود ممكنى محتاج به خالق است. ثانیا: افول، مطلق حركت را مى فهمند، و هر متحرّكى حادث است و هر حادثى محتاج به وجود قديم و ازلى مى باشد. ثالثا: غروب، زائل شدن حکومت و سلطنت را می فهماند.

بسیاری از متکلمان، برای اثبات وجود خدا، به دلیل تغییر استناد کردند. آنها معتقدند، ماده در حال تغییر و دگرگونی است، و هر حركت داراى آغاز و انجامى است و نمى تواند ازلى باشد بلکه نیازمند محرکی ازلی است. علوم تجربى نيز از طرق مختلف همانند قانون کهولت و فرسایش و از طریق بررسی اجسام رادیواکتیو، مسأله حدوث جهان را اثبات كرده و از اين جا ضرورت وجود يك خالق ازلى و ابدى براى پيدايش عالم هستى روشن مى شود.

آیه 12 سوره انعام مى فرماید: «وَلَهُ ما سَکَنَ فِى اللَّیْلَ و النَّهار». «حرکت» و«سکون» دو حالت عارضى و حادث اند، نه قدیم و ازلى. حرکت: بودن چیزى در دو زمان مختلف در دو مکان و سکون: بودن چیزی در دو زمان در یک مکان معین است؛ بنابراین در ذات حرکت و سکون توجه به حالت سابقه نهفته شده و چیزى که حالت قبلی داشته، ازلى نیست. پس اجسام که از حرکت و سکون خالى نیستند، حادثند و نیازمند به آفریدگار. ولى خداوند چون جسم نیست، نه حرکت دارد و نه سکون، نه زمان دارد و نه مکان؛ و به همین جهت ازلى و ابدى است.

براى فهم صحيح برهان حركت، و چگونگى استفاده از آن در مسأله اثبات وجود خداوند، توجّه به امور زير اجمالا لازم است؛ الف) تعريف حركت. ب) وجود حركت. ج) اركان حركت. د) مقولاتى كه در آن حركت واقع مى شود.

سراسر جهان مادّه يكپارچه حركت است. يعنى دائماً حادث و نو مى شود و هر لحظه وجود جديدى است. پس آفرينش جهان تنها در آغاز نبوده؛ بلكه هر لحظه آفرينش جديدى است و نياز جهان به يك علّت ازلى و ابدى تنها در آغاز نيست و دائماً نيازمند به مبدئى است كه آن را در هر لحظه بيافريند. در واقع موجودات جهان به لامپى مى مانند كه به خاطر ارتباط دائم با منبع مولّد برق به وجود خود ادامه مى دهند، و از آنجا كه اين نور هر لحظه وجود تازه اى است، لحظه به لحظه نيازمند به آن علّت ثابت مى باشند.