اراده الهی بر ضلالت و هدایت برخی از انسانها و منافات آن با عدل الهی!

در بعضی از آیات قرآن مشاهده می کنیم که هدایت و گمراهی بندگان به خداوند منتسب شده است؛ مثل آیات 26 سوره بقره، 93 سوره نحل، 8 سوره فاطر، 27 سوره رعد و... . حال منظور از «اراده» خداوند بر «گمراهی» برخی از افراد در این آیات و آیه ای مثل «یُضِلُّ مَنْ یَشاءُ وَ یَهدِى مَنْ یَشاءُ» چیست؟! آیا عادلانه است که خداوند عده ای را گمراه کند و سپس به سبب گمراهی آنان را مجازات نماید؟!

هدایت و ضلالت الهی به معنای زمینه سازی و یا از بین بردن زمينه هاى مساعد است؛ بدون اينكه فرد را بر هدایت و یا گمراهی اجبار کرده باشد. این توفیقات و یا سلب توفیقات از سوی خداوند بی حساب و کتاب نیست؛ بلکه هر بنده ای با اعمال خود توفیقات الهی را به خود جلب و یا از خود سلب می کند. این موضوع مورد تأیید بسیاری از آیات قرآن و روایات اسلامی است.

توسّل به پیامبر و امام، و مساله شرک

آیا توسل جستن به پیامبر(صلى الله علیه وآله) و امام، شرک است؟

از آیه 64 سوره نساء، پاسخ کسانى که توسل جستن به پیامبر(ص) و یا امام(ع) را یک نوع شرک مى پندارند روشن مى شود؛ چرا که این آیه صریحاً مى گوید: آمدن به سراغ پیامبر(ص) و او را بر درگاه خدا شفیع قرار دادن، و وساطت و استغفار او براى گنهکاران، مؤثر و موجب پذیرش توبه و رحمت الهى است. تأثیر استغفار پیامبر(ص) براى مؤمنان در آیات دیگرى از قرآن نیز آمده است.

آثار و پیامدهای شرک به خدا

شرک به خدا چه اثراتى در وجود انسان مى گذارد؟

طبق آیه 22 سوره اسراء شرک به خدا باعث ضعف و ذلت می شود و مذمت و نکوهش را به دنبال می آورد. اثر دیگرش این است که خدا دست حمایتش را از روی مشرک برمی دارد و او را بدون یار و یاور تنها رها می کند.

علّت سجده بر یوسف(ع)

باتوجه به اینکه عبادت مخصوص خداست، آیا سجده بر حضرت یوسف(علیه السلام) موجب شرک نیست؟

سجده به معنى پرستش و عبادت، مخصوص خدا است، و پرستش در هر مذهبى، مخصوص خداوندست و سجده بر حضرت  یوسف(ع)، در عین این که براى خدا بوده، به خاطر عظمت و موهبت یوسف(ع) انجام گرفته است. از سویی تجلیل و احترام براى او نیز محسوب مى شود، همانند داستان حضرت آدم(ع). هم چنین ممکن است مقصود از سجده، مفهوم وسیع آن، یعنى خضوع و تواضع است، همچنان که بعضى از مفسران گفته اند، تحیت و تواضع متداول آن روز، خم شدن و تعظیم بوده است. لکن معنى اوّل، نزدیک تر به نظر مى رسد.
 

حبط اعمال و زیانکار بودن، از پیامدهاى شرک

قرآن کریم چه پیامدهایى براى شرک بیان مى کند؟

خداى متعال در آیه 65 سوره «زمر» مى فرماید: «به تو و به همه انبیاى پیشین وحى فرستاده شده است که: اگر مشرک شوى مسلماً اعمالت «حبط» و نابود مى گردد و از زیانکاران خواهى بود»؛ به این ترتیب، شرک، دو پیامد خطرناک دارد، حتى در مورد پیامبران الهى ـ اگر به فرض محال مشرک شوند ـ نخست، مسأله حبط اعمال است، و دوم، گرفتار خسران و زیان زندگى شدن. لذا در حدیثى از پیغمبر گرامى(ص) آمده: «خداوند همه بندگان را محاسبه مى کند، مگر کسى که شرک به خدا آورده، که بدون حساب به آتش فرستاده مى شود».
 

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قالَ الصّادقُ عليه السّلام :

اَرْبَعَةُ الا فِ مَلَکٍ عِنْدَ قَبْرِ الْحُسَيْنِ عليه السّلام شُعْثٌ غُبْر ٌيَبْکُونَهُ اِلى يَوْمِ القِيامَةِ.

چهار هزار فرشته نزد قبر سيدالشهدا عليه السّلام ژوليده و غبارآلود، تا روز قيامت بر آن حضرت مى گريند.

کامل الزيارات ، ص 119