واژه «ولايت» در لغت به معناي قرب و نزديكى است و ولى عبارت است از قرار گرفتن فرد يا شىء دوم به دنبال فرد يا شىء اول بدون فاصله و در اصطلاح به اين معناست كه انسان با رياضت هاى نفسانى و قابليت هايى كه براى خود ايجاد كرده و مورد عنايات و الطاف الهى قرار گرفته و به مقام قرب تام الهى رسيده از جانب خداوند بر مردم ولايت دارد و مى تواند تصرفاتى انجام دهد كه ديگران جز به اذن او نمى توانند.
در فرهنگ اسلامی شهادت یکی از والاترین ارزشها و شهید از برترین انسانها است. از این رو امام علی(ع) در توصیف مردان خدا می فرماید: «آنان شـهادت را هزار بار برتر از مرگ طبیعی دانسته، و حاضر بودند، ضربات زيادى بر پيكرشان وارد شود، چرا كه جان برترین هديه الهى است و بهتر است كه نثار راه او شود». پیامبر(ص) می فرماید: «هيچ كس آرزوی خروج از بهشت را ندارد، مگر شهيد كه آرزو مى كند باز گردد و دوباره در راه خدا شهيد شود به خاطر اين كه الطاف الهى را نسبت به خود بسيار زياد مى بيند».
قال الصّادق عليه السّلام :
... رَحِمَ اللّهُ دَمْعَتَکَ، اَما اِنَّکَ مِنَ الَّذينَ يُعَدُّوَنَ مِنْ اَهْلِ الْجَزَعِ لَنا وَالَّذينَ يَفْرَحُونَ لِفَرَحِنا و يَحْزَنُونَ لِحُزْنِنا، اَما اِنّکَ سَتَرى عِنْدَ مَوْتِکَ حُضُورَ آبائى لَکَ... .
وسائل الشيعه ، ج 10، ص 397