دو واژه «تزکیه» و «تربیت» گرچه از حیث مفهوم به هم نزدیک اند، لکن «تزکیه» دارای بار معنایی بیشتری است. در واقع «تربیت» عبارت است از: فراهم ساختن زمینه های رشد و شکوفایی «تربیت» پذیر و رساندن او به مرحله ای که استعدادهایش را بروز دهد. اما در «تزکیه»، «مربی» علاوه بر فراهم ساختن زمینه های رشد تربیت پذیر، خودش نیز در تربیت فرد و عوامل پیرامون آن تصرّفاتی انجام می دهد که به مجموع این فعالیت ها و تصرّفات «تزکیه» گفته می شود. البته در «تزکیه» انسان باشعور، آموزش های «مربی» باید شناخت فرد را گسترش دهد.

امامت در اسماعیلیه به پنج درجه تقسیم شده است: 1- امام مقیم: امام مقیم مربى ناطق دور بعد است و عهده دار تربیت وى تا رسیدن به مقام ناطقیّت است. 2- امام اساس: جانشین هر پیامبر اولوالعزم به عنوان «اساس» آن دوره شناخته مى شود که از آن به وصى یا صامت نیز تعبیر شده است. 3- امام متم: هفتمین امام در هر دوره را امام متم گویند. او تمام کمالات و خصوصیات شش امام قبلى را دارا است. 4- امام مستقر: امامى که امامت در فرزندان او ادامه یابد و حامل نورالهى باشد. 5- امام مستودع: امامى که امامت در نسل او ادامه نیابد.

مبارک، غلام اسماعیل بن جعفر(ع) و مربّى محمد بن اسماعیل بود که پس از مرگ اسماعیل، طرح امامت محمد را پایه ریزى کرد. محمد در زمان رحلت امام صادق(ع) کمى بزرگتر از امام کاظم(ع) بود. مبارکیه می گفتند: امام صادق(ع) نصّ بر امامت اسماعیل نموده و چون اسماعیل قبل از پدرش از دنیا رفته است، حق امامت براى فرزندش محمد محفوظ است زیرا بعد از امام حسن و حسین(ع)، از برادر به برادر منتقل نمى شود و وراثتى است.