امام علی در خطبه ای خود را صدیق اکبر معرفی کرده و به اسلام آوردن شان قبل از ابوبکر و عمر اشاره می کند و این حدیث را جماعتی از اهل سنت نقل می کنند. همچنین در حدیق دیگری امام کسی را که بعد از خودشان بخواهد به خود چنین لقبی بدهد را دروغگو معرفی می کنند. این حدیث را نیز جماعت بسیار زیاد دیگری با اسناد صحیح نقل می کنند.
امیرالمؤمنین على(ع) در موارد متعددى خود را به عنوان اولین مسلمان معرفى کرده است و صحابه و محدثین فریقین این احادیث را نقل و آن را تایید کرده اند.
علی(ع) محبوب ترین مردم نزد ابوذر بود. از ابوذر نقل شده: در فتنه، به قرآن و على(ع) پناه ببرید؛ چون از پیامبر(ص) شنیدم که فرمود: على اولین کسى است که به من ایمان آورد و اولین کسى است که در قیامت با من دست خواهد داد، و او رئیس مؤمنان است. همچنین از پیامبر(ص) نقل کرده: علی(ع) صدّیق اکبر است. او فاروق است که بین حقّ و باطل جدایى مى افکند. على درِ دانش من است و پس از من، بیان کننده آن چیزى است که به آن برانگیخته شدم. دوستى اش ایمان و دشمنى اش نفاق و نگاه کردن با محبّت به او عبادت است و... .
احادیث بسیاری در مواضع مختلف از پیامبر(ص) درباره امام علی(ع) نقل شده که قدر مشترک آنها معرفی علی(ع) به عنوان اولین مسلمان است. پیامبر خدا(ص) مى فرماید: «أوّلکم وارداً ـ وروداً ـ علیَّ الحوض أوّلکم إسلاماً، علیُّ بن أبی طالب»؛ (نخستین کسى که در حوض بر من وارد مى شود، کسى است که پیش از همه اسلام آورده است و او على بن ابى طالب است).
این روایت را حاکم با تأیید صحّت آن در «مستدرک»، و خطیب بغدادى در «تاریخ» خود نقل کرده اند، و در «استیعاب» و «شرح ابن ابى الحدید» نیز آمده است.
قالَ الباقر عليه السّلام :
بَلا فى اِثْنَيْنِ مِنْ اَصْحابِهِ قالَ: فَلمّا مَرَّبِها تَرَقْرَقَتْ عَيْناهُ لِلْبُکاءِ ثُمَّ قالَ: هذا مَناخُ رِکابِهِمْ وَ هذا مُلْقى رِحالِهِمْ وَهيهُنا تُهْراقُ دِماؤُهُمْ، طوبى لَکِ مِنْ تُرْبَةٍ عَلَيْکِ تُهْراقُ دِماءُ الاحِبَّةِ.
بحارالانوار، ج 44، ص 258