دعا براى اجابت اين دعاها پسنديده و اجابت آن امكان پذير است. بلكه بنابر دستورات اسلام، بايد براى تحقّق آنها گام هاى عملى نيز برداشته شود. يعنی در يك جامعه اسلامى كامل، همه مردم ضمن اینکه باید به قوانين الهى عمل كنند و زمینه استجابت دعاها را فراهم کنند، در کنار آن بايد دعا کنند. در اين صورت، دعا نيز در رفع اين گرفتارى ها دور از اجابت نيست.
طبق آنچه در آيه 282 سوره «بقره» آمده، مسلمانان موظّفند، اسناد معاملات، وام ها، معاهدات و مانند آن را به صورت مكتوب تهيّه كرده و طرفين آن را امضا كنند و بر آن شاهد هم بگيرند. امام صادق(ع) در این زمینه می فرمایند: «یکی از چهار گروهي که دعایش مستجاب نمی شود مردى است كه به ديگران وام و قرض مى دهد و شاهدى بر آن نمى گيرد و در موقعي که مشکل پیش بیاید دست به دعا بر مى دارد و مي گويد: خدايا مشكلم را حل كن و خداوند هم مي فرمايد: مگر به تو نگفتم شاهد بگير[چرا نگرفتي؟]».
مؤمن بايد رحمت خدا را وسيع كند و ديگران را زير پوشش اين رحمت واسعه قرار دهد. جايي كه دعا مستجاب است، دعاها را وسعت دهیم و همه را زير پوشش دعاي خود قرار دهيم. آن ديني كه مي گويد: وقت سحر در نماز شب، عده زيادي را دعا كن، همان دين مي گويد: روز هم به فكر حل كار چهل مؤمن باش. امام سجاد(ع) چنين دعا مي فرمايد: «خدايا بزرگ و كوچك ما، زن و مرد و بچه، روستايي و شهري، دور و نزديك، همه و همه را بيامرز». دعاي امام رضا(ع) نيز چقدر كريمانه است: «خدايا در مشرق و مغرب عالم هر كسي كه اهل ايمان است او را بيامرز».
در سوره «قلم» به داستان حضرت یونس(ع) اشاره شده و می فرماید: حضرت یونس(ع) مدت ها همانند پدرى مهربان و دلسوز به تبليغ و هدايت قوم خويش پرداخت؛ ولى در برابر منطق حكيمانه اش چيزى جز مغالطه و سفسطه از دشمنان نشنيد. او سرانجام از آنها مایوس شد و آنان را نفرین کرد و بدون آن كه بار ديگر اتمام حجّت كند قومش را ترک کرد. ولی از آنجا که خداوند از پیامبرش، بیش از این صبر و حوصله می طلبد، لذا حضرت یونس(ع) را به خاطر عجله در تقاضای نزول عذاب و ترک اولی مورد سرزنش و تحت فشار قرار داد.
براي استجابت «دعا» شرايطي وجود دارد كه از جمله آنها مي توان به پاكى قلب و روح، توبه از گناه و خودسازى، نبودن اموال غصبى در زندگی، پرهيز از ظلم و ستم و تغذيه حرام، مبارزه با فساد و دعوت به سوى حق، عمل به پيمان هاى الهى در زمينه ايمان و عمل صالح و امانت و درستكارى و تلاش و كوشش همراه با دعا اشاره كرد.
قال الصادق (عليه السلام) :
إِنَّ ضَيْفَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ رَجُلٌ حَجَّ وَ اعْتَمَرَ فَهُوَ ضَيْفُ اللَّهِ حَتَّى يَرْجِعَ إِلَى مَنْزِلِهِ.
مردى که حج يا عمره انجام دهد ميهمان خدا است و تا زمانى که به منزل خود بازگردد در اين ميهمانى قرار دارد
وسائل الشيعه: 14/586