وقتى اسلام آمد، همه مناطق جهان قانون «برده‌دارى» را معتبر مى دانستند؛ بنابراين، تغيير يا الغاى آن نيازمند برنامه‌ريزى دقيق و زمان طولانى بود. اسلام در اين ميان با دو راهكار اساسى به جنگ برده‌داری رفت: آزادسازى و قرارداد قسط بندى شده آزادى؛ علاوه بر آنها همه راه‌هاى بهره كشى و هرگونه غارت و اسارت و شبيخون را قاطعانه ممنوع كرد.
اسلام براي ريشه كن كردن نظام غلط بردگي در بافت جامعه احتياج به گذر زمان داشته و بايد با برنامه دقيق و زمانبندى شده بردگان به تدريج آزاد شوند؛ چراكه هر حركت حساب نشده نتيجه معكوسى دارد. اگر اسلام طبق يك فرمان عمومى، دستور آزادي همه بردگان را صادر مي كرد، بردگان به خاطر نداشتن كسب و كار مستقل تلف مى شدند؛ لذا اسلام با مصرف زكات براي آزادي بردگان موافقت كرده و بر عبادت بودن اين كار تاكيد كرده و پيشوايان اسلام نيز در آزاد كردن بردگان پيشگام مي شدند تا اين كار الگوي ديگران شود.
قالَ الحسينُ عليه السّلام :
مَنْ دَمِعَتْ عَيناهُ فينا قَطْرَةً بَوَّاءهُ اللّهُ عَزَّوَجَلّ الجَنَّةَ.
چشمان هر کس که در مصيبتهاى ما قطره اى اشک بريزد، خداوند او را در بهشت جاى مى دهد.
احقاق الحق ، ج 5، ص 523