وصيّت 4 مطلب

عدالت در وصيت

آيا آموزه های اسلامی، تبعيضات ناروا در وصيّت به مال و در تقسیم ماترک را برمی تابند؟

رعایت عدالت، تنها امری توصیه شده در زمان حیات آدمی نیست، بلکه آموزه های اسلامی، آدمی را حتی برای تقسیم عادلانه ما ترک و اموالش در زمان بعد از مرگ نیز مورد خطاب قرار داده است. در حديثى از امام باقر علیه السلام مى خوانيم: «كسى كه در وصيتش عدالت را رعايت كند، همانند اين است كه همان اموال را در حيات خود در راه خدا داده باشد، و كسى كه در وصيتش تعدى كند، نظر لطف پروردگار در قيامت از او بر گرفته خواهد شد».

اقسام «کار» در مکتب اقتصادی اسلام

مکتب اقتصادی اسلام چه اموری را به عنوان «کار» تایید می کند و موجب «مالکیّت» می داند؟

در مکتب اقتصادی اسلام کار در دو شكل «مستقيم» و «غير مستقيم» مي تواند نمايان شود. کار در شکل مستقیم عبارتند از: كارهاى توليدى اعم از صنعتى، كشاورزى، دامدارى، خدماتی و كارهائى كه مقدّمه توليد است مانند احياى موات و حيازت مباحات. اما در كار به صورت غير مستقيم، انسان نتيجه كار خود را به ديگرى واگذار می كند مثل اينكه دستمزد يا محصول توليدى يا زمين احياء شده يا موادّ حيازت شده خود را از طريق هبه يا صلح بلاعوض يا وصيّت به او منتقل می سازد و يا اموالى را كه از اين طريق بدست آورده وقف می كند.

شاهدان وصیّت

اسلام چه شرائطى براى شاهدان وصیّت قائل شده است؟

در آیات 106 و 108 سوره مائده، توصیه هایی در رابطه با شاهدان وصیت بیان شده  که عبارتند از: دو شاهد باید پس از نماز به خدا سوگند یاد کرده و بگویند، ما حاضر نیستیم حقّ را به منافع مادى خویش فروخته و به ناحقّ گواهى دهیم. لکن در صورت خیانت آنان، افراد دیگرى از ورثه جاى آن دو را گرفته و حقیقت را بیان می کنند، این شیوه سبب مى شود که شهود، در امر شهادت دقت کنند. این مراحل شهادت، در زمینه شک و تردید و اتهام است و انتخاب وقت نماز برای شهادت، به سبب تأثیر زمان، در بیداری روح خدا ترسی انسان است.

«کار» ریشه اصلی «مالکیّت» در اقتصاد اسلامی

در مکتب اقتصادی اسلام چه چیزی به عنوان ریشه اصلی «مالکیّت» معرفی شده است؟

بر اساس آیات قرآن تمام خطوط مالكيّت در عالم هستی به خداوند منتهى مى گردد، و براى رسيدن به نمايندگى خدا در مسئله مالكيّت و يا به تعبير ديگر مالكيّت قانونى و فقهى بايد از طريق «كار» وارد شد. لذا در مکتب اقتصادی اسلام سرچشمه مالکیّت به دو صورت کار مستقیم و غیر مستقیم می باشد. از این رو کار مستقیم شامل فعّالیّت های تولیدی اعم از صنعتی، کشاورزی، و احیای موات و حیازت مباهات می شود، و در کار غیر مستقیم انسان دستمزد یا محصول تولیدی خود را به دیگران واگذار می کند. پر واضح است که در اسلام كار پايه مالكيّت را تشكيل می دهد.

قرآن و تفسیر نمونه
مفاتیح نوین
نهج البلاغه
پاسخگویی آنلاین به مسائل شرعی و اعتقادی
آیین رحمت، معارف اسلامی و پاسخ به شبهات اعتقادی
احکام شرعی و مسائل فقهی
کتابخانه مکارم الآثار
خبرگزاری رسمی دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی
مدرس، دروس خارج فقه و اصول و اخلاق و تفسیر
تصاویر
ویدئوها و محتوای بصری
پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی مدظله العالی
انتشارات امام علی علیه السلام
زائرسرای امام باقر و امام صادق علیه السلام مشهد مقدس
کودک و نوجوان
آثارخانه فقاهت

قالَ الباقر عليه السّلام :

بَلا فى اِثْنَيْنِ مِنْ اَصْحابِهِ قالَ: فَلمّا مَرَّبِها تَرَقْرَقَتْ عَيْناهُ لِلْبُکاءِ ثُمَّ قالَ: هذا مَناخُ رِکابِهِمْ وَ هذا مُلْقى رِحالِهِمْ وَهيهُنا تُهْراقُ دِماؤُهُمْ، طوبى لَکِ مِنْ تُرْبَةٍ عَلَيْکِ تُهْراقُ دِماءُ الاحِبَّةِ.

بحارالانوار، ج 44، ص 258