امام علی(ع) در ارتباط با لزوم «شکر منعم» می فرماید: «حتى اگر خدا تهديد به عذاب در برابر عصيان نكرده بود؛ واجب بود به پاس نعمت‌ هايش نافرمانى او نكنند». همچنین امام باقر(ع) می فرماید: «شبى عايشه از پیامبر(ص) سؤال كرد: چرا خود را [براى عبادت] اين همه به زحمت مى‌افكنى در حالى كه خداوند گناهان گذشته و آينده تو را بخشيده است؟ حضرت فرمودند: آیا من نباید بنده شکرگزار او باشم».

خداوند در سوره نحل، برای برانگیختن حس شکرگزاری انسان ها و شناخت منعم، به تبیین نعمت های الهی می پردازد. خداوند از ابزار شناخت نعمت ها، یعنی چشم، گوش و عقل نام برده و می فرماید: «خداوند سه وسيله در اختيار شما قرار داد: گوش و چشم و عقل». در واقع انسان از طريق گوش با علوم نقلى، از طريق چشم با اسرار آفرينش، و از طريق عقل با علوم عقلى آشنا می شود. بر اساس این آیات، اين نعمت ‌ها ابزاری براى زنده شدن روح شكرگزارى و به دنبال آن تحصيل معرفة الله است، این در حالی است که خداوند نيازی به شكرگزاری ما ندارد.