منظور از «حُسن فعلى» اين است كه عبادت ذاتاً مطلوب و محبوب معبود باشد؛ مثل سجده كه حُسن فعلى دارد، و ذاتاً مطلوب است، و مراد از «حُسن فاعلى» اين است كه انجام دهنده عبادت نيّت خوبى داشته باشد و عبادتش براى قرب به پروردگار باشد؛ نه براى هوى و هوس و رياكارى و مانند آن.

براى اسارت مى توان شاخه هاى بسيارى در حدّ هر صفت رذيله و روش نادرست به حساب آورد، از جمله اقسام اسارت: اسارت در چنگال هوى و هوس، تشريفات و آداب و رسوم غلط، طمع، بخل و ... است؛ و رهایی از هر يك از اينها، شاخه اى از آزادى محسوب می شود. امام صادق(ع) با آوردن مثالی از زندگی حضرت یوسف(ع)، آزادی حقیقی را رهایی از چنگال رذایل معرفی کرده و می فرماید: «يوسف راستگو و امين، حرّيتش با بردگى و اسارت خدشه دار نشد ...».

اینکه قرآن می گوید: «شما مسئول خویشتنید، اگر هدایت یافتید گمراهى دیگران لطمه اى به شما نخواهد زد»، بر اساس روایات، اشاره به موقعى مى کند که امر به معروف و نهى از منکر کارگر نمى شود. ضمن اینکه خود امر به معروف و نهی از منکر، مصداق انجام مسئولیت است، اما اگر نپذیرفتند طبق این آیه، زیانی به شما نخواهد رسید.

انسان هرگاه نفس خود را محاسبه می کند، باید در برابر خطاهایش او را سرزنش و مجازات کند؛ زيرا اگر در مقابل كارهاى خلاف، هيچ واكنشى نشان ندهد، باعث جرأت و جسارت نفس است. مراقبه و سپس محاسبه در صورتى اثر قاطع دارد كه مسأله «معاقبه» و كيفرهاى مناسب نسبت به نفس و هوس هاى سركش را در پى داشته باشد. ولى اين به آن معنى نيست كه انسان دست به اعمال خشونت بار نسبت به خويشتن بزند، بلكه منظور كارهايى شبيه روزه گرفتن و و محروم ساختن خويشتن از پاره اى لذّات مادّى و امثال آن هاست.