پس از رحلت پيامبر(ص) از یک سو كسى [از رهبران جامعه] نبود كه منافقان را توبيخ كند و مردم را به پرهيز از آنان فراخواند، و از سوى ديگر فتح بلاد و كثرت غنائم، بسيارى از مسلمانان را به خود مشغول كرد و از توطئه هاى منافقان غافل ساخت. لذا آنها توانستند اهداف خود را به پیش برند و حتی در دوران خلفا بسيارى از پستهاى حساس مناطق اسلامى را در دست گیرند. علاوه بر اینکه حاکمان ظالم نیز آنان را وسیله ای برای رسیدن به اهداف شوم خود قرار داده و مورد حمایت های مادی و معنوی خویش قرار می دادند.

امام علی(ع) در این باره مى فرمايد: «شخص منافق اظهار ايمان مى كند و نقاب اسلام بر چهره مى زند، نه از گناه باكى دارد و نه از آن دورى مى كند و از روى عمد به پيامبر خدا(ص) دروغ مى بندد. اگر مردم مى دانستند او منافق و دروغگوست از وى نمى پذيرفتند، ولى مى گفتند: او از صحابه رسول خدا(ص) است، آن حضرت را ديده و از او حديث شنيده است به همين دليل به گفته اش ترتيب اثر مى دادند».