سوء ظنّ گاهى نسبت به خويشتن است، گاهى نسبت به ديگران، و گاه نسبت به خدا.

سوء ظنّ نسبت به خويشتن در صورتى كه به حد افراط نرسد، نردبان تكامل است و سبب مى شود كه انسان نسبت به اعمال خود سخت گير و مو شكاف باشد و جلوى عُجب و غرور ناشى از اعمال نيك را مى گيرد.

اما اگر اين سوء ظنّ در مورد مردم باشد، ممنوع است؛ مگر در مواقعى كه فساد بر جامعه غلبه كند كه در آنجا خوش باورى درست نيست. سوءظنّ به دیگران به عنوان يكى از بدترين و زشت ترين رذائل اخلاقى، نکوهش‌های فراوانی را در روايات اسلامى متوجّه خود کرده است.

درباره سوءظنّ به خدا و عدم ايمان به وعده هاى پروردگار نيز گروهی دیگر از روایات از حضرات معصومین علیهم السلام به جا مانده اند كه حكايت از اثرات مرگبار این خصلت سوء اخلاقی در زندگى معنوى و مادى انسان دارد. 

«قذف» به معنی متهم ساختن کسى به یک اتهام ناموسى است. هر گاه قذف با لفظ صریح انجام گیرد، به هر زبان و به هر شکل بوده باشد، مجازات آن «هشتاد تازیانه» و اگر صراحت نداشته باشد مشمول حکم «تعزیر» است. هدف از این حکم حفظ آبرو و حیثیت انسان ها و جلوگیرى از مفاسد اجتماعى و اخلاقى است؛ چرا که اگر افراد فاسد آزاد باشند هر دشنام و هر نسبت ناروائى به هر کس بدهند و از مجازات مصون بمانند، موجودیت خانواده به خطر افتاده و محیطى از سوء ظن و بدبینى بر جامعه حکم فرما مى شود.