تروریسم 15 مطلب

مرز بین تروریسم و جهاد در اسلام؟

مرز بین تروریسم و جهاد در اسلام چیست؟

جهاد و ترور تفاوت ذاتی و گوهری دارند. ترور هرگونه اقدام خشونت آمیز و غیر قانونی است که با ایجاد ترس و وحشت در بین مخالفان، برای کسب امتیازات فردی یا گروهی صورت می پذیرد.

اما جهاد در اصطلاح اسلامی، به كوشش مسلحانه براى حفظ و پيشرفت آيين حق، دفع تجاوز ظالمان و از همه مهمتر ایجاد فضایی آزاد برای همه بشر است تا بتوانند کلام حق را بشنوند و در صورت تمایل بپذیرند. جهاد بايد تنها براى خدا، بر اساس قانون الهی و خالی از هرگونه غرض شخصى و مادى صورت گيرد.

ماجرای «ترور» کعب الأشرف؟!

ماجرای «ترور» یا قتل «کعب الأشرف» به دستور پیامبر(صلی الله علیه واله) چیست و آیا می توان آن را اثبات نمود؟

ابن اسحاق می نویسند: خبر شکست مشرکان در جنگ بدر، برای «کعب الأشرف» گران تمام شد، لذا پیامبر(ص) و اصحاب ایشان را در اشعار خود مسخره می کرد و به مسلمانان و حتی همسران پیامبر(ص) توهین کرده، آنان را اذیت می نمود. همچنین وی مردم «مکه» را بر ضد پیامبر(ص) تحریک نموده، دعوت به جنگ با مسلمانان می کرد. پس از بازگشت وی از «مکه»، پیامبر(ص) سخنانی فرمود که برخی لزوم قتل کعب را فهمیدند، لذا او را کشتند. اما قتل کعب «ترور» نبود؛ زیرا حضرت علنی اعلام کرد و «ترور» امری پنهانی است. از سویی کعب همواره بر ضد اسلام توطئه می کرد و در حقیقت در حال جنگ با اسلام بود.

تمسک به قرآن برای حکم به جواز «ترور»؟!

آیا می توان برای حکم به جواز «ترور» به آیه 60 سوره «انفال» که به آیه «ارهاب» معروف است استدلال نمود؟

برخی با تمسک به آیه «ارهاب»، به جواز ترور دشمنان اسلام حکم داده اند تا در آن ها ایجاد خوف و وحشت نموده، و از دشمنی با اسلام و مسلمانان دست بردارند. خداوند در این آیه می فرماید: «هر نیرویی در قدرت دارید برای مقابله با آن ها [دشمنان] آماده سازید و اسب های ورزیده، تا به وسیله آن، دشمن خدا و دشمن خویش را بترسانید».
لکن این آیه امر به آماده کردن جنگ جویان دارد؛ زیرا هنگامی که دشمنان بدانند، مسلمانان آماده جهاد و مستعد بر آنند هیچ گاه قصد تعرض به مسلمانان را در سر نمی پرورانند.

ماجرای «ترور» یا قتل «ابو رافع بن حقیق»؟!

ماجرای «ترور» یا قتل «ابو رافع» به دستور پیامبر(صلی الله علیه واله) چیست و آیا می توان آن را اثبات نمود؟

بعد از واقعه احد «ابو رافع بن حقیق» که از یهودیان مدینه بود، در «خیبر» شبانه توسط پنج یا هشت نفر ار مسلمین که در میان آن ها «عبداللَّه بن عتیک» بود، به قتل می رسد و دلیل کشتن او توسط مسلمانان این بود که او با «کعب بن الأشرف» در دشمنی با رسول خدا(ص) و اذیت و آزار مسلمانان همکاری می کرد، از این رو مسلمانان مصلحت دیدند که او را از پای درآوردند؛ زیرا امثال آن دو از بارزترین مصادیق محاربین و نقض کنندگان عهد و پیمان به حساب می آمدند.

ترور «ابوعفک» به دستور پیامبر(ص)؟!

ماجرای «ترور» یا قتل «ابوعفک» به دستور پیامبر(صلی الله علیه واله) چیست و آیا می توان این مطلب را اثبات نمود؟

برخی از مورخین در تحلیل قتل های صدر اسلام، قتل «ابوعفک» را «ترور» می دانند. مورخین می نویسند: پیامبر(ص) با یهود قرارداد ترک مخاصمه و عدم تعرض بسته بود، ولی یهودیان بر ضد پیامبر(ص) و مسلمانان توطئه کردند؛ از جمله «ابوعفک» که با اشعار خود مردم را بر ضد حضرت می شوراند. از این رو «سالم بن عمیر» نذر کرد که او را به قتل برساند و او را «ترور» کرد. در پاسخ می توان گفت این قتل و «ترور» از ناحیه پیامبر(ص) یا به امر وی نبوده، از سویی قتل «ابوعفک» پس از نقض عهد از ناحیه یهودیان صورت گرفته است.

ماجرای «ترور» عصماء بنت مروان؟!

ماجرای «ترور» یا قتل عصماء دختر مروان به دستور پیامبر(صلی الله علیه واله و سلم) چیست و آیا می توان آن را اثبات نمود؟

برخی از مورخین می گویند: پس از قتل «ابوعفک»، «عصماء دختر مروان» با ناراحتی از این امر، به عیب گویی اسلام و مسلمانان پرداخته و انصار را بواسطه پیروی از پیامبر(ص) توبیخ نمود و با هجو پیامبر(ص)، مردم را بر ضدّ آن حضرت تحریک نمود. آزار و اذیت عصماء ادامه داشت تا آن که «عمیر بن عدی» با وجود ضعف بینایی او را به قتل رسانید. اما این قصه از جهاتی قابل تردید است: 1- غالب مورخان این قصه را نقل نکرده اند. 2- قتل عصماء به فرمان پیامبر(ص) نبوده و اساسا آیا عمیر با چشمانی ضعیف می تواند عصماء را «ترور» کند.

معنای «ترور» در لغت و اصطلاح؟

«ترور» و «تروریسم» در لغت و اصطلاح به چه معناست؟

«ترور» در لغت به معنی ترساندن، و «تروریسم» به معنی ارعاب و تهدید و ایجاد ترس در بین مردم است. اما در اصطلاح تا کنون تعریف جامعی از تروریسم نشده است؛ «ولف» فیلسوف آمریکایی می نویسد: «تروریسم به کار بردن غیر مشروع زور و خشونت برای رسیدن به اهداف خاص است». در فرهنگ علوم سیاسی آمده: «اصطلاحاً به وحشت فوق العاده اطلاق می شود که ناشی از دست زدن به خشونت و قتل از سوی یک حزب یا دولت به منظور نیل به هدف سیاسی و کسب یا حفظ قدرت است».

اولین «ترور» در اسلام

اولین کسی که در اسلام «ترور» شد، چه کسی بود؟

در مورد اولین کسی که در اسلام «ترور» شد، اختلاف نظر وجود دارد؛ برخی اولین فرد را «عمر بن خطاب» می دانند، اما در واقع «سعد بن عباده» اولین شخصی است که در اسلام «ترور» شده است. او از طرف انصار کاندیدای مقام خلافت پس از پیامبر(ص) بود، ولی با مخالفت جمعی مانند «عمر بن خطاب» مواجه شد. «بلاذری» می نویسد: «سعد با ابوبکر بیعت نکرد و به شام رفت. عمر کسی را به  نزد وی فرستاد تا او را به بیعت دعوت کند و در صورت امتناع او را بکشد، ...، اما سعد دعوت را نپذیرفت و به قتل رسید». و این اولین «ترور» در اسلام است.

حکم «ترور» از منظر اسلام؟

دیدگاه اسلام نسبت به «ترور» چیست؟

اقدامات تروریستی که جان، مال، زنان و کودکان و خلاصه همه چیز و همه کس را مورد حمله قرار می دهد، از نظر وجدان بشری محکوم بوده و مصداق تروریسم محسوب می شود. از سویی اسلام نیز به ممنوعیت این گونه اقدامات غیر انسانی تصریح کرده است. از این رو پیامبر(ص) می فرماید: «ایمان از ترور جلوگیری کرده است». همچنین امام علی(ع) در جنگ صفین به سپاهیان خویش می فرماید: «هرگز با دشمن جنگ را آغاز نکنید تا آنان آغازگر جنگ باشند. فراریان را نکشید، بر زخمیان نتازید، از مثله کردن بپرهیزید، وارد خانه های آنان مشوید، بر زنان حمله نبرید. و ...».

دلایل انصراف «مسلم ابن عقیل» از ترور ابن زیاد؟!

به چه دلیل «مسلم بن عقیل» در آخرین لحظه از ترور و قتل عبیدالله ابن زیاد اجتناب کرد؟!

بر اساس شواهد تاریخی، «مسلم بن عقیل» در لحظه آخر از «ترور» و قتل «ابن زیاد» خودداری کرد و دلیلش این بود که پیامبر(ص) از حیله و مکر نهی کرده بود و اینکه «ترور» با سیره مسلم سازگاری نداشت.
از سویی مسلم وظیفه داشت از مردم «کوفه» برای حضرت بیعت بگیرد و ...، در این حال «ترور» ابن زیاد سبب خروج مسلم از حیطه وظایفش می شد.
از سوی دیگر مسلم وظیفه اش بیداری مردم بود و این هدف با قتل و «ترور» حاصل نمی شد.
در نهایت اینکه ابن زیاد در پناه «هانی بن عروه» بود؛ و اسلام در این شرایط از «ترور» و قتل نهی می کند، گرچه شخصی فاجر و فاسق باشد.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قال الرضا عليه السلام :

«ان يوم الحسين اقرح جفوننا و اسبل دموعنا و اذل عزيزنا بارض کرب و بلاء و اورثناءالکرب و البلاء الي يوم الانقضاء»

بحارالانوار، ج 44، ص 284