در قرآن به سه نوع «جهاد» اشاره شده؛ اول جهاد ابتدايى است كه در سوره حج به آن اشاره شده است. دوم جهاد براى خاموش كردن آتش فتنه است كه در آيه 193 سوره «بقره» درباره آن سخن گفته شده. سوم جهاد براى حمايت از مظلومان كه در سوره نساء، مسلمانان را به آن دعوت كرده است. البته اين اقسام سه گانه را مي توان به دو بخش جهاد ابتدايى و جهاد دفاعى تقسيم كرد، ولى روح همه آنها دفاعى است؛ به همين دليل در تاريخ اسلام موردى نيست كه كافران آمادگى زندگى مسالمت آميز با مسلمين داشته باشند و اسلام آن را نپذيرفته باشد.

این مسأله که حکومت اسلامى باید مدافع مظلومان و یار و یاور آنها باشد و در برابر هجوم ستمگران از آنان حمایت و دفاع کند، در عبارات متعددى از نهج البلاغه منعکس است. امام علی(ع) اصولا فلسفه حکومت را قیام در برابر ستمگران و یاری ستمدیدگان می داند و در آخرین وصایا در بستر شهادت نیز به فرزندانش تأکید مى کند که همواره دشمن ظالمان و یاور مظلومان باشند. ایشان از قول پیغمبر(ص) مى فرمود: «امّتى که حقّ ضعیفان را از زورمندان با صراحت نگیرد، هرگز پاک نمى شود و روى سعادت را نمى بیند».