دعا مسئله بسيار مهمّى است كه در آيات قرآن و روايات معصومان عليهم السلام به گونه گسترده‏ اى مطرح شده است. از آيات و روايات استفاده مى‏ شود كه دعا نه تنها عبادت است، بلكه از برترين عبادتها به شمار رفته است. دعا هم عبادت است؛ و هم باعث اعتناى خدا به انسان؛ و هم وسيله تقرب بنده به مولاست. دعا در درگاه خداوند هرچند عبادتى است بى ‏رنج و زحمت، ليكن از كلمات گهربار پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله درمى‏ يابيم كه در نزد خداوند جايگاهى بس عظيم دارد كه متأسّفانه، انسان‏ ها به جهت سهل و آسانى آن كمتر بدان توجّه دارند.

فلسفه «شفاعت»، نه تشويق به گناه است، نه چراغ سبز براى معاصى، نه عامل عقب افتادگى است و نه چيزى شبيه پارتى بازى در جامعه هاى دنياي امروز؛ بلكه يك مسئله مهم تربيتى است كه از جهات گوناگون آثار مثبت و سازنده اي در بردارد. آری شفاعت باعث ايجاد اميد و مبارزه با روح يأس و از طرفی موجب ايجاد رابطه معنوى با اولياء الله مي شود.

امام على(ع) در مورد جایگاه عالم و جاهل می فرمایند: «جاهل كودك است، هر چند پير باشد و عالم بزرگ است هر چند جوان و كم سن و سال باشد»، همچنین می فرمایند: «اگر جاهل سكوت اختيار مى كرد هرگز اختلافى در ميان مردم نمى افتاد»، و نيز فرمودند: «دانشمندان، غريب هستند، چون جاهلان در ميان آنها فراوانند». و در جاى ديگر فرمود: «جاهل را نمى بينى، مگر در حال افراط يا تفريط». پيامبر گرامى(ص) نيز فرمودند: «يك فقيه دانشمند در برابر شيطان محكمتر از هزار عابد است».

راه رسيدن به حكمت عبادت آن است كه عابد جز معبود چيزي را نبيند و چيزي جز حق را دوست نداشته باشد و تنها در اين صورت است كه نگرانی از چیزی ندارد؛ چون چيزي كه از دست رفتني باشد مورد علاقه او نيست و چيزي هم كه مورد علاقه او باشد از دست رفتني نيست. انسان گاهي از گذشته غمگين و از آينده هراسناك است؛ اگر كسي از گذشته و آينده نجات يافت، ديگر سخن از ماضي و مستقبل نيست، از زمان بالاتر آمده است، چيزي را قبلاً از دست نداده تا غمگين باشد و چيزي را بعداً از دست نمي‏دهد تا الان بترسد. اين نشانه پي بردن به حكمت عبادات است.

حكمت «تلاوت قرآن» اين است كه انسان، آن را طوری تلاوت كند كه معبود را مشاهده نمايد. مرحله نازله مشاهده معبود آن است كه در قلب عابد، چيزي جز علاقه به معبود نباشد. براي اين كه به مرحله مشاهده معبود راه يابيم، بايد تا مي ‏توانيم بر چشم و گوش خود كنترل داشته باشيم، هر كس بايد مواظب باشد كه جز وظيفه شرعي، چيزي انجام ندهد و محيط كار و محيط منزل را با غفلت از خدا آلوده نسازد.

امام باقر(ع) مقام «عالِم» را با «عابد» اين چنين مقايسه مي‌فرمايند: «عالمى كه مردم از علم او بهره بگيرند از هفتاد هزار عابد بهتر است». گاهى به وسيله يك عالِم، ميليونها نفر هدايت مى‌شوند كه اين هدايت از تمام فضايل در عالم ارزشمندتر است و به اين دليل است كه مى‌گويند: اگر قرار شود بين عبادت‌هاى مستحبّى و تحصيل علم يكى را برگزينيم، تحصيلِ علم برترى دارد.

ذهبى او را عابد، ثقه و بسیار راستگو توصیف کرده همچنین توثیق او را از ابن معین، ابن مدینى، ابوحاتم و احمد نیز نقل کرده. مسلم به احادیث او استدلال و احتجاج کرده.

امام باقر(ع) نزد علما و بزرگان اهل سنت مورد احترام و تعظیم قرار داشت. محمّد بن سعد زهرى می گوید: «محمّد از طبقه سوم از تابعین مدینه، مردى عابد، عالم و ثقه بود». همچنین ابوعثمان عمرو بن بحر جاحظ مى گوید: «او سید فقهاى حجاز است، که مردم فقه را از او و فرزندش جعفر فرا گرفتند. او ملقّب به باقر است، کسى که علم را مى شکافد. و این لقبى است که رسول خدا(ص) بر او گذارده است»، و... .

دانشمندان معاصر اهل سنت در آثار خود مقام و منزلت امام کاظم(ع) را ستوده اند. همانند شیخ مؤمن شبلنجى مى نویسد:«برخى از اهل علم گفته اند: کاظم همان امام بزرگوار، نمونه، حجت خدا و دانشمندى است که شب ها را به سحر آورده و روزها را روزه دار بود». هم چنین یوسف بن اسماعیل نهبانى مى گوید:«موسى کاظم یکى از اعیان بزرگان امامان از سادات ما آل بیت کرام و هادیان اسلام بود. خداوند ما را به برکات آنان نفع دهد و ما را بر محبّت آنان و محبّت جدّشان بمیراند».

با مراجعه به کتب اهل سنت روایات بسیاری در احترام و منزلت امام حضرت جواد(ع) می یابیم. همانند ابوعثمان عمرو بن بحر جاحظ که در مدح امامان شیعه می گوید: «هر یک از آنان عالم، زاهد، عابد، شجاع، جواد، و تزکیه شده اند... و این براى هیچ بیتى از بیوت عرب و عجم تحقق نیافته است». هم چنین ابن تیمیه می گوید: «محمّد بن علىِ جواد از بزرگان بنى هاشم بود. او معروف به سخاوت و بزرگوارى بود، و لذا او را جواد (بخشند) نامیده اند».