خداوند در آیات 55 و 56 سوره اعراف می فرمايد: «پروردگار خود را از روى تضرع و در پنهانى بخوانيد [و از تجاوز دست برداريد كه] او متجاوزان را دوست نمى‏ دارد. * و در زمين فساد مكنيد بعد از آنكه اصلاح شده است، و او را با بيم و اميد بخوانيد [بيم از مسئوليت ها و اميد به رحمتش، و نيكى كنيد] زيرا رحمت خدا به نيكوكاران نزديك است».   در اين دو آيه، اشاره به پنج قسمت از شرائط قبولى دعا شده است: نخست اينكه از روى تضرّع و در پنهانى باشد؛ ديگر اينكه از حد اعتدال تجاوز نكند؛ سوم اينكه با توليد فساد و تبهكارى همراه نگردد؛ چهارم اينكه توأم با بيم و اميد متوازن باشد؛ پنجم اينكه با نيكوكارى توأم گردد.

امام علی(ع) در حکمت 135 نهج البلاغه، به بیان آثار «توبه» پرداخته و می فرماید: «كسى كه توفيق توبه پيدا كند از قبول آن محروم نمى گردد». آری انسان همواره در معرض وسوسه شیطان است و خداوند نیز با گشودن درهاى توبه و وعده قبولی آن، انسان را به رحمت خود امیدوار می سازد تا از مسير حق منحرف نشود. هم چنین خداوند می فرماید: «پذيرش توبه تنها براى كسانى است كه كار بد را از روى جهالت انجام مى دهند و سپس توبه مى كنند».

طبق آیات و روایات، پاداش ها و کیفرهاى روز رستاخیز، نتیجه اجتناب ناپذیر اعمال دنیوى ماست و ربطی به بی نیازی و رحمت خدا ندارد؛ همان گونه که اعمال ما در این جهان نیز آثاری در پی دارد . ضمن اینکه پاداش ها و کیفرهاى روز واپسین، ضامن اجراى دستورهاى آسمانى است و اگر در آن احتمال تخلّف باشد، اثر تربیتى خود را بکلّى از دست خواهد داد.

تعدد درب های بهشت که وسعت آنها به اندازه چهل سال راه است، به خاطر رفاه وارد شوندگان یا تنوع و... نیست؛ بلکه اشاره به اعمالى است که سبب ورود به بهشت مى شوند. به عنوان مثال طبق روایتی، بهشت درب هائى به نام هاى مختلف دارد، از جمله: درب مجاهدان، و آنها مسلح به همان سلاحى که با آن جهاد کرده اند از آن درب وارد بهشت مى شوند و فرشتگان به آنها خوش آمد مى گویند. از سویی تعداد درب های بهشت، بیشتر از درب های جهنم است که نشانه غلبه رحمت خدا بر غضب او است.

شفاعت، لطفی الهی است و او خود این دستور را به شفیعان داده تا در نزد خدا از گناهکاران شفاعت کنند. خداوند به چنین امری توصیه نموده است تا بندگان بیشتری را ببخشد و باب شفاعت آخرين مرحله بهره مندي بندگان از فيض الهی باشد. وقتی شفاعت لطف الهی و بابی است که خدا گشوده است، چگونه شفیع می تواند از «خالق شفاعت» مهربانتر باشد؟! وقتی شفیع فقط با اذن الهی شفاعت می کند، چگونه می تواند از «مالک و صاحب اختیار شفاعت» مهربانتر باشد؟! وقتی شفاعت طلب چشم به بخشش خدا دارد و شفیع را فقط به عنوان واسطه بخشش می شناسد، معنی ندارد که رحمت و مهربانی شفيع را بيشتر از خداوند بداند!