به گفته بعضى از علماى اخلاق، رواياتى كه درباره فضيلت صبر و شكيبايى از معصومين عليهم السلام به ما رسيده، بيش از آن است كه به شمارش در آيد. در برخى از كتب كه درباره صبر تأليف يافته، نزديك به 900 حديث از پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله و ائمه معصومين عليهم السلام در اين باره آمده است.

پیام خطبه 86 این است که عوامل خوشبختى و بدبختى انسان، پيش از آنکه بيرونی باشد از درون جانش بر مى خيزد. اوست كه خود را سعادتمند مى كند یا بر اثر پيروى از هوا و هوس و كبر و غرور، اسباب بدبختى خويش را آماده مى سازد؛ لکن غالب مردم عصر و زمان ما، عوامل بدبختى خود را در بيرون از وجود خويش جستجو مى كنند و غالباً خود را فريب مى دهند و راه چاره را بر خود مى بندند؛ در حالى كه بايد اسباب مشكلات را در روحيات خود، در پيوندهاى اجتماعى، در هوا و هوسها، در اختلاف و نفاق و در حسادتها و هواپرستى ها جستجو كرد.

برخی برای اینکه در برابر مسؤولیّت خود شانه خالى کنند، اشتباهات و کوتاهى هاى خود را به گردن قضا و قدر الهی می گذارند! در حالیکه در صفحه هستى عامل و محرّکى به نام قضا و قدر که خارج از محیط زندگى و اراده فاعل باشد نیست؛ مقصود از تقدیرهاى خداوند همان سنّت هاى قطعى است که بر ما و جهان حکومت مى کنند و تأثیر این سنّت ها در خوشبختى و بدبختى مردم، قطعى و تخلّف ناپذیر است و ما در انتخاب هر سنّتى از این سنن مختار و آزاد مى باشیم.

قرآن کریم با توجه به أحوال مردم در قیامت، آنها را به سه گروه تقسیم کردهاست: 1- کسانى که نامه اعمالشان را به دست راستشان مى دهند و این امر در قیامت نشانه اى براى مؤمنان نیکوکار و اهل نجات است.  2- گروهى که نامه هاى اعمالشان را به دست چپشان مى دهند، که خود نشانه ای است براى تیره بختى و جرم و جنایت آنها. 3- کسانى که نه تنها در ایمان پیشگامند، که در اعمال خیر و صفات و اخلاق انسانى نیز پیشقدم اند. آنها «اسوه»، امام و پیشواى خلقند، و به همین دلیل مقربان درگاه خداوندِ بزرگند.

نخستین چیزى که ما را به دنبال خداجویى و شناسایى آفریننده جهان هستى مى فرستد؛ همان روح تشنه و جستجوگر ما است. از سوی دیگر، حس شکر گزاری برای تشکّر از خالق هستی سبب شناخت خداوند می شود. یکی دیگر از عوامل شناخت خدا این است که در زندگى این دنیا، مذهب ها و مکتب هاى مختلف هر کدام ما را به سوى خود دعوت مى کند، و خوشبختى و بدبختى ما، به بررسى و انتخاب بهترین راه بستگى دارد، و ناگزیریم راهى را انتخاب کنیم که موجب تکامل ماست و از آنچه ما را به پرتگاه های فساد و سیه روزى مى کشاند پرهیز نماییم.

خوشبختى همان چيزى است كه هنگامى که انسان به آن مى رسد در خود احساس آرامش روح، تن، و وجدان مى كند؛ بنابراين اگر خوشبختی را به «آرامش» كه اثر عمومى جلوه هاى گوناگون آن است تفسير كنيم اشتباه نكرده ايم. در عصر ما همه چيز هست اما آرامش نيست با اينكه تمام تلاشها بخاطر آن صورت مى گيرد اما عجيب اين است که روز به روز فاصله ميان مردم عصر ما و اين گمشده بزرگ بيشتر مي شود! اما پيدا كردن آرامش كامل كار مشكلى نيست و يا اگر مشكل است لااقل محال نيست.