انسان اگر از فطرت پاك نخستين منحرف شود، بیش از هر چیزی، به جدل روى مى آورد، و با سخنان باطل و تعصب آلودش در برابر حق مى ايستد. خداوند در مورد این افراد می فرمايد: «کسانی که بدون علم یا هدايت پیشوایی آگاه و یا كتابی روشنگر، مجادله می کنند پیرو شیطان اند. این افراد که سبب گمراهى ديگران مى شوند، در دنيا رسوا، و در آخرت گرفتار عذاب خواهند شد».

آیه 6 سوره لقمان درباره «نضر بن حارث» نازل شده است؛ او که برای تجارت به «ایران» سفر مى کرد، مى گفت: اگر «محمّد» براى شما سرگذشت «عاد و ثمود» را نقل مى کند، من داستان هاى «رستم و اسفندیار»، و اخبار «کسرى» و سلاطین عجم را باز مى گویم! برخی دور او را گرفته، استماع قرآن را ترک مى کردند. و یا درباره مردى نازل شده که کنیز خواننده اى را خریدارى کرده بود، شب و روز براى او خوانندگى مى کرد و او را از یاد خدا غافل مى ساخت.

پیامبر(ص) در حضور برخی سران قریش مانند ولید بن مغیره و نضر بن حارث، طبق آیه 98 سوره انبیاء، بت پرستان و آنچه غير از خدا مى پرستند را هيزم جهنم دانست، آنها بعد از مشورت با عبدالله بن زبعری که بعدا به آنها پیوسته بود، گفتند: اگر چنين است ما فرشتگان را و عزیر و عیسی بن مریم را مى ‏پرستيم. پیامبر(ص) پاسخ داد: اين بت پرستان در حقيقت شياطين را مى ‏پرستند... و آیه 57 سوره زخرف به همراه آیه 101 سوره انبیاء در پاسخ به آنها نازل شد.

مدثر به معنی آرمیدن در بستر و جامه بر سر کشیدن است و اطلاق آن بر پیامبر(ص) بخاطر این است که از مشرکان، که بعد از مشورت با هم تصمیم گرفتند به کسانی که درباره پیامبر(ص) از آنها پرس و جو می کنند بگویند: ساحر است، سخت ناراحت بود و بیمارگونه در بستر آرمید. یا بعد از آنکه برای اولین بار بر پیامبر(ص) وحی شد نوعی ترس و لرز به حضرت دست داد و در بستر جامه به خود پیچید و یا منظور جامه نبوت است که بر تن کرد... .