صبر، مقدمه رسیدن به مقامات عالی است.  كليد اصلى پيروزى ها، صبر و شكيبايى است.  صبر قدرت آفرين است‏.  صبر شخصیت ساز است.  صبر نيروى مقاومت را افزايش مى دهد.  صبر دعوت به طرفدارى از حق مى كند.  هيچ كار بدون صبر سامان نمى يابد.  صبر، حرّيّت و آزادگى به انسان می دهد.  صبر و شكيبايى از نظر بهداشت و سلامت جسم نيز فوق العاده مؤثر است؛ افراد ناشكيبا عمرى كوتاه و توأم با انواع بيمارى ها دارند كه مهم ترين آنها بيمارى هاى قلبى و عصبى است. در حالى كه شكيبايان از عمر طولانى و توأم با سلامت نسبى برخوردارند.

واژه صبر در اصل لغت به معنى «حبس» و نگهدارى است و سپس معانى جديدى گرفته است. انسان وقتى در مقابل شهوات و مشكلات مقاومت كرد و نفس را از تعرض آنها حبس كرد، در فرهنگ قرآن و روايات «صبر و استقامت» بر آن اطلاق شده است. بنابراين صبر در لغت به معنای استقامت است. راغب اصفهانى در كتاب «مفردات» می گويد: «صبر كنترل نفس در تنگنا [و استقامت آن در انواع شدائد و مشكلات] است».

برای آن پنچ تفسیربیان شده: 1- حالاتی که انسان در طریق پر رنج و مشقت خود از دنیا تا آخرت به سوى خداوند پیدا مى کند.2- حالاتى که انسان از هنگام نطفه تا موقع مرگ مى پیماید. 3- حالاتی که انسان در زندگى دنیا از سلامت و بیمارى و اندوه و...  مى پیماید. 4- شدائد مختلفى که انسان در روز قیامت با آن رو به رو مى شود. 5- حالاتى که در اقوام پیشین واقع شده، مثل انکارهاى مخالفان و... .

هر کس سوره بروج را بخواند، خداوند به تعداد تمام کسانى که در نماز جمعه اجتماع مى کنند، و تمام کسانى که روز عرفه [در عرفات] جمع مى شوند، ده حسنه به او مى دهد، و تلاوت آن انسان را از ترس ها و شدائد رهائى مى بخشد.

بسیارى از پیامبران در دوران عمر خود در میدان هاى سخت انواع آزمایش ها قرار مى گرفتند، امّا از صفات بارز آنها تحمل انواع شدائد و عدم غرور در مقابل پیروزى ها و خلاصه موفقّیت در برابر آزمایش هاى سخت الهى بود. 

«صبر» به معناي كنترل نفس در تنگناها و استقامت آن در انواع شدائد و مشكلات و عدم تشويش در سختيها و مصيبتها است. در روايتى آمده که پيامبر(ص) از جبرئيل پرسيدند: «صبر چيست؟ جبرئيل گفت: صبر اين است كه شكيبائى و استقامت ورزى در ناراحتى، چنانكه پايدارى مي ورزى در شادمانى و در بيمارى، چنانكه در سلامتى، پس نبايد شكايت كند صابر از كيفيت حال خود نزد خلق بواسطه مصيبت و بلاهائى كه به او رسيده است».