امام علي(ع) درباره فلسفه آزمايش هاي الهي مي فرمايد: «خدا با آزمايش پرده از اسرار بندگان برداشته، نه بخاطر آن كه بى خبر است، بلكه مى خواهد با امتحان آشكار شود كدام يك عمل نيكوتر انجام مى دهند». بر این اساس، هدف اين است كه هر كس آنچه در درون دارد آشكار كند، زیرا نمی توان كسى را بر اساس نيّات پاداش يا كيفر داد، بلكه پاداش يا كيفر در برابر اعمال انسان است. همچنین می فرماید: «خدا مردم را با اموال و اولاد آزمايش مى كند، و هدف آن است كه اعمالى كه سبب استحقاق پاداش و كيفر مى شود را آشكار گرداند».

طبق آیه 61 سوره نساء هیچ اندیشه، سخن و عملی نیست مگر اینکه خداوند شاهد بر آن است و کوچک ترین چیز در زمین و آسمان از دیدگاه علم پروردگار پنهان نمى ماند مگر این که همه اینها در لوح محفوظ و کتاب آشکار علم خدا ثبت و ضبط است. اینکه در آیه آمده: در هیچ کار و حالى نیستى و هیچ آیه اى تلاوت نمى کنى و هیچ عملى انجام نمى دهید مگر این که ما شاهد و ناظر بر شما هستیم، در واقع اشاره به افکار، گفتار و اعمال انسان هاست، یعنى: خداوند از افکار و نیّات ما نیز آگاه و با خبر است.