[گرچه حکمت موجود در سير داستان حضرت يوسف عليه السّلام اقتضاء آن را داشت که او همه آن مشکلات را از سر بگذارند، تا به جايگاهی برسد که رسالت الهی را محقّق کند؛ امّا] درسى كه اين آيات به ما مى ‏دهد، درس «حفظ اسرار» است، كه گاهى حتى در مقابل برادران نيز بايد عملى شود. هميشه در زندگى انسان اسرارى وجود دارد كه اگر فاش شود، ممكن است آينده او يا جامعه ‏اش را به خطر اندازد. خويشتن دارى در حفظ اين اسرار يكى از نشانه ‏هاى وسعت روح و قدرت‏ اراده است. چه بسيارند افرادى كه به خاطر ضعف در اين قسمت سرنوشت خويش و يا جامعه ‏اى را به خطر افكنده‏ اند!

بسيارى از مردم رازهای خوب و بدی دارند كه اگر افشا شود زيان مى بينند؛ این رازها گاهى مربوط به فضائل معنوى، گاه رذایل اخلاقی و گاه منافع مادى می شود. مساله رازدارى همه این موارد را شامل می شود؛ یعنی همه موارد و اسراری كه فاش شدن آن سبب ضرر و زيان صاحب آن مى شود. مثلا شخص آبرومندى مرتکب گناهی شده و فرد يا افرادی از آن مطلع شده اند، لذا از آنان درخواست می کند که راز او را پنهان کنند و یا فردی کار خیری انجام داده که در صورت فاش شدن نیت خالص او از بین برود و امثال ذلک.

هر انسانی در زندگى خود رازهايى در زمینه عیوب و یا پيروزى ها دارد. به يقين افشای عيوب سبب آبروريزى و افشای پيروزى سبب برانگیخته شدن حسد دشمنان و تنگ نظران می شود. امام کاظم(ع) می فرماید: «زبانت را حفظ كن تا آبرومند باشى، و زمام اختيار خود را به دست مردم نده كه ذليل خواهى شد». مهم تر از حفظ اسرار فردی، حفظ اسرار مذهبی، اجتماعی، حکومتی و نظامی است و افشاى آن از زشت ترين رذائل است. امام صادق(ع) مى فرمايند: «كسى كه اسرار ما را فاش كند، همچون كسى است كه ما را عمداً به قتل رسانده».

گاه نياز يا ضرورتى ايجاب مى كند كه انسان سرّ خود را به ديگرى بگويد، در اين گونه موارد نيز به ما دستور داده شده است كه افراد عاقل و امينى را براى اين كار پيدا كنيم. امام علی(ع) می فرماید: «كسى كه سرّ خويش را نزد افراد غير مطمئن بازگو كند آن را ضايع كرده است». همچنین می فرماید: «كسى كه از حفظ سرّ خود ناتوان است، توانايى بر حفظ اسرار ديگران را ندارد».

افشای اسرار انگیزه های گوناگونی دارد، مانند: حسادت، کینه توزی، جهالت، جلب توجه مردم، و ... امام علی(ع) می فرماید: «سرّ خود را نزد جاهل نگذار كه توان كتمان آن را ندارد». همچنین عدم توجه به سرّى بودن بعضى از مسائل، از ديگر عوامل افشاى اسرار می باشد. معروف است که هر چه تعداد افراد رازدار بيشتر باشد، احتمال افشاى سرّ فزونى مى يابد. زیرا هر كسى اگر آن را به يكى از محارم اسرارش بگويد، در مدت كوتاهى در سراسر جامعه پخش مى شود.

افشای اسرار افراد، سبب از دست رفتن آبرو و اعتبار آنها در جامعه می شود؛ و افشای اسرار جامعه و مذهب، کشور و پیروان مذهب را به خطر انداخته و سبب ریخته شدن خون بی گناهان می شود. توجه به کیفر الهی و پیامدهای افشاى اسرار، می تواند سدی در برابر اين رذيله باشد. خشكانيدن ريشه هاى اين رذيله، يعنى جهل و حسد و كينه توزى و مانند آن راه مهم ديگرى براى درمان است. همچنین اگر فاش کننده بداند که افشاى اسرار، سبب زيان هايى می شود، و او به عنوان مسبب، ضامن آنها است، توجه بیشتری به حفظ آن اسرار خواهد کرد.

روایات بسیاری مسلمانان را به حفظ اسرار زندگی خود توصیه می کند؛ زیرا افشای آنها منشاء حسد، كينه توزى و رقابت هاى ناسالم مى گردد و انسان مورد تهاجم افراد تنگ نظر و كينه توز واقع مى شود و مصالح او به خطر مى افتد. امام علی(ع) می فرماید: «سرّ تو مايه خوشحالى تو است به شرط آن كه آن را كتمان كنى». امام صادق(ع) می فرمایند: «دوستت را بر مقداری از اسرارت آگاه ساز كه اگر دشمنت را از آن آگاه سازى به تو زيانى نرسد، چرا كه دوست ممكن است روزى دشمن شود».

روایات بسیاری بر کتمان اسرار ائمه معصومین(ع) وارد شده، که ممكن است اشاره به مقامات معصومين(ع) باشد، كه در صورت افشای آن مقامات، دشمنان با طرح موضوع «غلوّ» آن را دستاويزى براى تكفير یا تضعیف شيعيان قرار می دهند. یا اشاره به اسرار آنها در مورد نشر مكتب اهل بيت(ع) در مناطق مختلف و حساس شدن دشمن باشد. و يا اشاره به زمان قيام امام(ع) باشد. بر اساس برخی روايات، بعضى از ائمه(ع) تصميم بر قيام در برابر حكومت هاى ظالم زمان داشتند، لکن به دلیل افشای آن از سوی گروهى از شيعيان ناآگاه آن قيام ها نافرجام ماند.

روایاتی در زمینه کتمان اسرار معصومین(ع) وارد شده است. امام عسکری(ع) به یکی از اصحاب خود فرمود: «به تو دستور مى دهم كه دين خود را مصون دارى، و دانشى را كه نزد تو به وديعت گذارديم و همچنين اسرار خود را كه به تو سپرديم حفظ كنى، بنابراين علوم ما را نزد افراد لجوج كه با آن به دشمنى بر مى خيزند آشكار مكن، و اسرار ما را نزد بى خبران نسبت به احوال ما كه آن را عيب بر ما مى گيرند افشا ننما». امام صادق(ع) فرمود: «كسى كه در برابر ما به جنگ برخيزد مشقت او بر ما بيش از كسى نيست كه اسرار ما را فاش كند».

لزوم حفظ اسرار نظامى و سياسى كشور یکی از بديهيّات است و بسيارى از پيروزى هاى پیامبر(ص) مرهون حفظ اسرار نظامی و سیاسی بود. امام علی(ع) می فرمایند: «پيروزى در پرتو دورانديشى است، و دورانديشى در به كارگيرى صحيح انديشه است، و انديشه صحيح با رازدارى ميسّر است». امام باقر(ع) می فرمایند: «اظهار كردن چيزى قبل از آن كه استحكام يابد، سبب فساد آن مى شود [چرا كه مخالفان آگاه مى شوند و چه بسا مانع رسيدن به نتيجه شوند]».