آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

اين بيمارى درونى، مانند بسيارى از بيمارى هاى ديگر، راه هاى درمان دارد:  تشخيص درد و تجويز بهترين راه درمان؛ يادآورى پيامدهاى شوم جزع و بى تابى؛ مطالعه آيات و رواياتى كه پيرامون اجر و پاداش صابران وارد شده است؛ مطالعه احوال انبيا و اوليا و بزرگان؛ تلقين و اعتماد به نفس در تحمل سختى ها.

اين بيمارى درونى، مانند بسيارى از بيمارى هاى ديگر، راه هاى درمان دارد.

1. تشخيص درد و تجويز بهترين راه درمان: هنگامى كه يك طبيب روحانى، اين بيمارى اخلاقى را از طريق آثار و نشانه هايش تشخيص داد، براى درمان دست به كار مى شود و از راه هاى مختلف اقدام مى كند!

2. يادآورى پيامدهاى شوم جزع و بى تابى: يادآورى پيامدهاى جزع و بى تابى و آثار سوء آن نقش مهمى در درمان اين بيمارى روحى دارد. شايد كمتر كسى اين آثار را بداند و از اين حالت، بيزار نشود و در صدد رفعش برنيايد. هنگامى كه انسان بداند، ناشكيبايى ها، اجر و پاداش انسان را در پيشگاه خدا بر باد مى دهد؛ بى آنكه مشكلى را حل كند، روان انسان را درهم مى كوبد و آرامش او را سلب نموده و سلامت جسم و جان او را به خطر مى اندازد و از همه بدتر اين كه درهاى حل مشكل را بر روى انسان مى بندد. زيرا اگر به هنگام بروز مشكلات و مصائب، انسان خونسردى خويش را حفظ كند و به اعصاب خويش مسلط باشد، اغلب راه حلى براى گشودن مشكل و يا حدّاقل، كاهش مصائب مى يابد؛ ولى انسان ناشكيبا بر اثر اضطراب و بى تابى و عدم تسلط بر اعصاب و عدم تمركز فكر، حتى درهايى را كه آشكارا به رويش باز است، نمى بيند. دقت به اين حقايق، تأثير مهمى در تغيير اين حالت دارد و به تدريج انسان را در صف شكيبايان در مى آورد.

3. مطالعه آيات و رواياتى كه پيرامون اجر و پاداش صابران وارد شده است: مطالعه آيات و رواياتى كه درباره اجر صابران وارد شده است، نقش مهمى در تقويت روحيه صبر در انسان دارد، از جمله آیات ۱۵۵ تا ۱۵۷ سوره بقره كه بزرگترين بشارت را به صابران مى دهد:

«بشارت ده صابران را * همانها كه وقتى مصيبتى به آنها برسد، مى گويند: ما از خداييم و به سوى او باز مى‏ گرديم * رحمت و درود خدا بر آنهاست و آنها هدايت يافته گانند؛ ... وَ بَشِّرِ الصَّابِرِينَ‏ * الَّذِينَ إِذا أَصابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ، قالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ * أُولئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَواتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَ رَحْمَةٌ وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ».

چون يكى از عوامل اصلى بى تابى «ضعف نفس» است؛ پس هر قدر انسان در تقويت روحيات خود بكوشد، در زدودن آثار ناشكيبايى و بى صبرى موفق تر است.

4. مطالعه احوال انبيا و اوليا و بزرگان‏: يكى ديگر از راه هاى درمان بى تابى، مطالعه حالات انبياء و اولياء و صبر و شكيبايى آنان در مقابل مصائب و درد و رنج هاى گوناگون و دشمنان درونى و بيرونى است. يادآورى اين مسائل به انسان الهام مى دهد كه نبايد در برابر حجم مشكلات بى تابى نمود.

5. تلقين و اعتماد به نفس در تحمل سختى ها: تلقين، چه از سوى خود و چه از طرف ديگران، عامل مؤثرى در برطرف ساختن اخلاق سوء و صفات زشت نفسانى است. اگر ناشكيبايان هر روز به خود تلقين شكيبايى كنند و اطرافيان نيز در تلقين كوتاهى نكنند، بى شك آثار شكيبايى در آنان ظاهر مى شود.[1]

منبع:  اخلاق در قرآن