آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

اگر آگاهى نسبت به ناپايدارى دنيا و جاودانگى آخرت و حقارت سرمايه هاى مادى در برابر عظمت پاداش الهى باشد، هرگز فريب زرق و برق جهان مادى، چشم انسان را خيره نكرده، و هرگز آرزوى ثروت قارونى نمى كند. امام صادق (ع) فرمود: از جمله سخنانى كه خداوند به موسى بن عمران (ع) فرمود، اين بود که: «إِنَّ عِبَادِيَ الصَّالِحِينَ زَهِدُوا فِيهَا بِقَدْرِ عِلْمِهِمْ بِي‏؛ بندگان صالح من به اندازه علم شان به من، زهد در دنيا را پيشه كرده اند». يعنى مقدار علم رابطه مستقيم با مقدار زهد دارد.

ممکن است انسانهای وارسته و قدم نهاده در مسیر رشد و بندگی الهی، با این سؤال مواجه باشند که چگونه می توانند در برابر امواج و بادهای پرقدرت دنیاطلبی، از گوهر زاهدانه وجودشان محافظت نمایند؟

قرآن مجید به این سؤال پاسخ می گوید. در آیه ۸۰ سوره قصص می خوانیم: «وَ قالَ الَّذينَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَيْلَكُمْ ثَوابُ اللَّهِ خَيْرٌ لِمَنْ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً وَ لا يُلَقَّاها إِلاَّ الصَّابِرُونَ‏؛ اما كسانى كه علم و دانش به آنها داده شده بود گفتند واى بر شما ثواب الهى براى كسانى كه ايمان آورده اند و عمل صالح انجام مى دهند بهتر است، اما جز صابران آن را دريافت نمى كنند».

آيه فوق كه در اواخر سوره قصص در داستان قارون آمده، و بيانگر نصيحت علماى بنى اسرائيل به توده مردمى است كه وقتى نمايش ثروت قارون - آن ثروتمند خودخواه - را ديدند، آرزو كردند اى كاش به جاى او بودند. آن عالمان وقتى دنياپرستى مردم را ديدند، فرياد زدند: واى بر شما دنياپرستانى كه زرق و برق دنيا شما را گرفته است! مبادا فريب دنيا خوريد. اگر ايمان و عمل صالح داشته باشيد، پاداش هاى الهى در دو جهان از همه اينها بهتر و برتر است و لازمه آن صبر و شكيبائى و عدم تسليم در برابر زر و زور است.

جمله «أُوتُوا الْعِلْمَ؛ علم به آنها داده شده بود»، نشان دهنده رابطه علم با زهد و وراستگى است. اگر آگاهى نسبت به ناپايدارى دنيا و جاودانگى آخرت و حقارت سرمايه هاى مادى در برابر عظمت پاداش الهى باشد، هرگز فريب زرق و برق جهان مادى، چشم انسان را خيره نكرده، و هرگز آرزوى ثروت قارونى نمى كند.

امام صادق عليه السّلام فرمود: از جمله سخنانى كه خداوند به موسى بن عمران عليه السّلام فرمود، اين بود که: «إِنَّ عِبَادِيَ الصَّالِحِينَ زَهِدُوا فِيهَا بِقَدْرِ عِلْمِهِمْ بِي‏؛[1] بندگان صالح من به اندازه علم شان به من، زهد در دنيا را پيشه كرده اند». يعنى مقدار علم رابطه مستقيم با مقدار زهد دارد.[2]

منبع: اخلاق اسلامى در نهج البلاغه (شرح خطبه متقين)